VARLIK BARIŞINA İLİŞKİN GENEL TEBLİĞ RESMİ GAZETE’DE YAYIMLANMIŞTIR

Uzunca bir süredir uygulanmakta olan Varlık Barışı düzenlemeleri, 17.11.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7256 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 93. madde kapsamındaki uygulama süresinin (Cumhurbaşkanına tanınan süre uzatımı hakkının ikisinin de kullanılması sonrasında) 30.06.2022 tarihi itibariyle sona ermesiyle uygulamadan kalkmıştı. (19.11.2020 tarihli, 7 sayılı Rehberimiz)

Bununla birlikte, 05.07.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7417 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen “geçici 15.  madde” çerçevesinde yeni bir Varlık Barışı düzenlemesi getirilmişti. (06.07.2022 tarihli, 9 sayılı Rehberimiz)

Bu defa, 09.08.2022 tarihli Resmi Gazete’de yukarıda belirtilen yeni Varlık Barışı düzenlemesine ilişkin açıklamaların yer aldığı “1 seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ” yayımlanmıştır.

Yeni Varlık Barışı düzenlemesi, önceki varlık barışı düzenlemeleri ile temelde benzerlik göstermekle birlikte, kademeli vergilendirme ve vergi inceleme uygulamaları gibi bazı önemli noktalarda farklılıklar barındırmaktadır.

Sözü edilen Tebliğ’de yer alan düzenlemelerin detayları hakkındaki açıklamalarımız aşağıda bilgilerinize sunulmaktadır.

Kapsama Giren Varlıklar

Varlık barışı kapsamına;

• Gerçek veya tüzel kişilerce, yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları,
• Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye’de bulunan ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar

girmektedir.

Varlıkların Bildirim ve Aktifte Yer Alma Zamanı

Yurt dışında bulunan yukarıda belirtilen varlıklar 31.03.2023 tarihine kadar banka veya aracı kurumlara bildirilebilecek, Türkiye’de bulunan varlıklar ise 31.03.2023 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilebilecektir.

Varlıklara belirli bir tarih itibariyle sahip olma ve bunu ispat etme zorunluluğu bulunmamaktadır. Dolayısıyla, yukarıda belirtilen sürelerde ilgili varlığın yurda getirilmesi veya kayıtlara alınması mümkündür.

Varlık Bildiriminde Vergi Uygulaması

Varlık Barışı uygulamasında, yurt dışından getirilen varlıklar için getirilme süresi dikkate alınarak %1, %2 ve %3’lük farklı oranlarda; yurt içi varlıklar için ise %3’lük tek bir oranda vergi ödenmesi öngörülmüştür.

Yurt dışı varlıkların bildiriminde banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden;

• 09.2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1,
• 10.2022 tarihi ila 31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2,
• 03.2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3

oranında peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın 15. günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edecek ve aynı sürede ödeyeceklerdir.

Yurt içi varlıkların bildiriminde ise, vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi tarh edilecek ve sözü edilen vergi, tarhiyatın yapıldığı ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenecektir.

Vergi İadesi

Yurt dışında bulunduğu bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az 1 yıl süreyle tutulması halinde vergi %0 olarak uygulanacaktır. Bu takdirde, banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen vergi, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilecektir.

Ödenen Vergilerin Mahsup ve Gider Yazılma Durumu

Gerek yurtiçi gerekse yurtdışı varlık barışı kapsamında ödenen vergiler, hiçbir suretle gider yazılamayacak veya başka bir vergiden mahsup edilemeyecektir.

Yurt Dışında Bulunan Varlıkların Kredilerin Ödenmesi ve Sermaye Avanslarının Karşılanmasında Kullanılması Durumunda Varlık Barışı

Yurt dışında bulunan varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve 05.07.2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.03.2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilecektir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye’ye getirilme şartı aranmayacaktır.

Benzer şekilde, 05.07.2022 tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının 05.07.2022 tarihinden önce Türkiye’ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması halinde, söz konusu avansların en geç 31.03.2023 tarihine kadar defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla varlık barışı hükümlerinden yararlanılabilecektir.

Bildirilen veya Beyan Edilen Varlıkların Kanuni Defter Kayıtlarına İntikal Ettirilmesi

Düzenleme kapsamında bildirilen veya beyan edilen yurt içi ve yurt dışı varlıklar Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilecektir.

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler;

• Kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açacaklar,
• Açılan fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren 2 yıl geçmedikçe işletmeden çekilemeyecek, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamayacak,
• İşletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmeyecektir.

Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstereceklerdir.

Defter tutan mükelleflerce Türkiye’ye getirilen varlıklar ile gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince kanuni defterlere kaydedilen varlıklar, dönem kazancının tespitinde dikkate alınmaksızın işletmelerine dahil edilecek ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren 2 yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.

Mükellefiyeti Bulunmayanların Varlık Barışına Başvuru Hakkı

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar, beyan dışındaki diğer şartlar (defterlere kayıt edilme gibi şartlar) aranmaksızın varlık barışı düzenlemesinden yararlanabilecektir. Bunlar tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur.

 Varlıkların Bildirim Değeri

Gerek yurt dışında bulunan varlıkların banka veya aracı kurumlara bildirilmesinde gerekse yurt içinde bulunan varlıkların vergi dairelerine beyan edilmesinde, bildirildiği veya beyan edildiği tarih itibarıyla varlıklar, aşağıdaki değerleme ölçütleri ile değerlenecektir:

• Türk lirası cinsinden para, itibari (nominal) değeriyle
• Altın, rayiç bedeliyle
• Döviz, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla
• Menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarından;

• Pay senetleri, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle
• Tahvil, bono, eurobond gibi borçlanma araçları, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle

• Yatırım fonu katılma payları, ilgili piyasasında belirlenmiş kapanış fiyatıyla
• Vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri gibi türev araçlar, varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, alış bedeli de belli değilse itibari (nominal) değeriyle
• Taşınmazlar, rayiç bedeliyle

Bildirim veya beyanlarda söz konusu varlıkların Türk lirası karşılığı bedelleri esas alınacaktır.

Yukarıda sözü edilen “rayiç bedel”, söz konusu varlıkların bildirildiği veya beyan edildiği tarih itibarıyla belirlenen alım-satım bedeli olup, bu bedelin gerçek durumu yansıtması gerekmektedir.

Borsa rayiciyle değerlenecek varlıkların borsa rayicinin belirlenmesinde, söz konusu varlıkların bildirildiği veya beyan edildiği tarihte işlem gördüğü yurt içi veya yurt dışındaki borsalarda oluşan değerler dikkate alınacaktır.

Döviz cinsinden varlıklarda, bunların bildirildiği veya beyan edildiği tarihteki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru dikkate alınacaktır.

Bildirimde bulunduktan sonra, yapılan hataların düzeltilmesi ya da bildirime konu edilen varlıkların azaltılması amacıyla 31.03.2023 tarihine kadar yapılacak düzeltmelerde varlıkların ilk bildirim tarihindeki değerleri esas alınacaktır.

Amortisman, Gider ve Harç Uygulaması

Bildirim konusu yapılarak kanuni defter kayıtlarına intikal ettirilen taşınmazlar hakkında Vergi Usul Kanunu’nda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacaktır.

Kayıtlara alınan bu varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gelirin veya kurum kazancının tespitinde gider veya indirim olarak kabul edilmeyecektir.

Yurt içi varlık barışı kapsamında beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak olan taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden tapu harcı alınmayacaktır.

Ayrıca, bu taşınmazların işletmeye devri Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80. maddesi kapsamında elden çıkarma sayılmayacak ve değer artış kazancı olarak vergilendirilmeyecektir.

Şirketlerin Kanuni Temsilcileri, Ortakları veya Vekilleri Adına Görünen Varlıkların Durumu

Şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına Varlık Barışı kapsamına giren varlıkları 05.07.2022 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibarıyla sahip oldukları ve yurt dışında bulunan varlıklarının;

• Şirket adına bildirime konu edilerek Türkiye'ye getirilmesi veya Türkiye'deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi veya,
• Türkiye'de bulunan ancak 05.07.2022 tarihi itibarıyla kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklarının şirket adına beyan edilmesi suretiyle

bu düzenlemeden yararlanılabilecektir.

Şirket veya şirket ortaklarına ait olduğu halde şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıklar, şirket adına bildirim veya beyana konu edilerek bu düzenlemeden yararlanılabilecektir. Ayrıca, gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların da ilgili gerçek kişiler adına bildirim veya beyana konu edilmesi halinde bu düzenlemeden yararlanılabilmesi mümkündür. Ancak, bildirim veya beyan dışındaki nedenlerle yapılacak inceleme esnasında söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispat edilmesi gerekmektedir.

Varlık Barışı Uygulamasında İnceleme ve Tarhiyat Yapılmayacak Haller

Bildirimde veya beyanda bulunulan varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

Bu hükümden yararlanabilmek için;

a) Yurt dışında bulunan bildirime konu varlıkların;

• Bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde Türkiye’ye getirilmesi ya da Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi,
• Bildirilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi,
• Bildirime konu edilen varlıkların Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlere kaydedilen bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların 2 yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,

b) Türkiye’de bulunan ve beyana konu edilen varlıkların ise;

• Beyan edilen varlıkların defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlerine kaydettikleri bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların 2 yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması,
• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar tarafından banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını (taşınmazlar hariç) gösterir belgelerle tevsik edilmesi,
• Bu kapsamda beyan edilen varlıklara ilişkin tarh edilen verginin süresinde ödenmesi

gerekmektedir.

Bildirilen veya beyan edilen varlıklar dışındaki diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri dolayısıyla, Varlık Barışı kapsamında bildirimde veya beyanda bulunan mükellefler hakkında matrah farkı bulunması durumunda;

• Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılmayacaktır.
• Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti halinde, bu farkın bildirilen veya beyan edilen varlık tutarından fazla olması durumunda, yalnızca aradaki fark tutar üzerinden gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden vergi tarhiyatı yapılacaktır.

Vergi incelemesine başlanılan veya takdir komisyonuna sevk edilen tarihten sonra Varlık Barışı kapsamında bildirimde veya beyanda bulunulması durumunda ise vergi incelemesi ve takdir komisyonu kararına istinaden bulunan matrah farkları üzerinden vergi tarhiyatı yapılmasına engel teşkil etmeyecek ve bildirime veya beyana konu edilen tutarlar mahsuba konu edilemeyecektir.

Bildirim ve beyan süresi sona erdikten sonra bildirim veya beyanlara ilişkin düzeltme yapılamayacaktır. Bu çerçevede, 31.03.2023 tarihine kadar yapılan bildirimlerin bu tarihten sonra düzeltilmesi mümkün olmayacaktır.

Tebliğin Yürürlük Tarihi

Yukarıda özetlenen yeni Varlık Barışına ilişkin düzenlemeler, Resmi Gazete’de yayımlandığı 09.08.2022 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

“1 seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ”in Resmi Gazete’de yayımlanan orijinal haline buradan ulaşabilirsiniz.

Saygılarımızla.