Bankaların Karşılıksız Çeklere İlişkin Olarak Sorumlu Oldukları Tutar Artırılmıştır

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca 22.01.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Çek Defterlerinin Baskı Şekline, Bankaların Hamile Ödemekle Yükümlü Olduğu Miktar İle Çek Düzenleme ve Çek Hesabı Açma Yasağı Kararlarının Bildirilmesine ve Duyurulmasına İlişkin 2010/2 Sayılı Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2022/3 Sayılı Tebliğ” ile,  bankaların karşılıksız çeklere ilişkin sorumlu oldukları üst tutar, 28.01.2022 tarihi itibariyle geçerli olmak üzere 2.670 TL’den 3.600 TL’ye yükseltilmiştir. Ayrıca, anılan düzenleme kapsamında, 2010/2 sayılı Tebliğ’in yayımlandığı 20.01.2010 tarihinden önce bastırılan çekler ile ilgili olarak, her bir çek yaprağı için söz konusu tutar 1.680 TL’den 3.000 TL’ye artırılmıştır. 

Diğer taraftan, Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesinde, mükelleflerin tahsil edemedikleri alacaklar üzerinden vergi ödemelerinin önüne geçmek ve mali tablolarının gerçek durumu göstermesini sağlamak amacıyla, şüpheli hale gelen ticari alacakları için karşılık ayrılmasına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Buna göre, şüpheli hale gelen ticari alacaklar için karşılık ayrılmasının şartları aşağıdaki gibidir:

• Alacak, ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve devamı ile ilgili olmalıdır.
• Alacağın tahsili şüpheli hale gelmelidir. Bu koşulun tespiti bakımından, alacaklar;
  • Dava ve icra safhasında olmalı veya
  • Yapılan protesto veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olmalıdır. (7335 sayılı Kanunla 26.10.2021 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere bu tür alacaklar için bir üst sınır belirlenmiş olup, 2022 yılı için bu sınır 4.000 TL’dir.)
• Bilanço usulüne göre defter tutulması gerekmektedir. (7335 sayılı Kanunla 26.10.2021 tarihinden itibaren işletme hesabı esasına göre defter tutanlar için de bu imkan sağlanmıştır.)
• Uygulamaya konu alacak teminatsız olmalıdır. Teminatlı alacaklar için karşılık ayrılması mümkün olmayıp, alacağın teminatsız kısmı için karşılık ayrılabilmektedir. 

Bu çerçevede, çeklere bağlı ticari alacakların tahsilinin şüpheli hale geldiği durumlarda, sözü edilen şartların sağlanması kaydıyla, ilgili alacaklar VUK’un 323. maddesi kapsamına girmiş olmaktadır. Bununla birlikte, bankalar tarafından karşılıksız kalan çeklere ilişkin olarak hamiline ödenmekle yükümlü olunan tutarlar teminat kapsamında değerlendirilmekte ve bu kısma isabet eden alacaklar için şüpheli ticari alacak karşılığı ayrılamamaktadır.

Buna göre, 28.01.2022 tarihi itibariyle çeklere bağlı alacakların şüpheli hale gelmesi ve anılan diğer şartları sağlaması durumunda, 3.600 TL’ye kadar (20.01.2010 tarihinden önce bastırılan çekler için 3.000 TL’ye kadar) olan kısım için karşılık ayrılamayacak; buna karşın çek tutarının anılan tutarı aşan kısmı (diğer şartların da sağlanması kaydıyla) karşılık ayrılmak suretiyle gider kaydedilebilecektir.

Söz konusu Tebliğ’in Resmi Gazete’de yayımlanan haline ulaşmak için tıklayınız.

Saygılarımızla.