Sizi Arayalım
Gerçek Kişilerin Vergilendirme Rejimi Rehberi (2022-2023)

REHBER: 14.03.2023/03

Gerçek Kişilerin Vergilendirme Rejimi Rehberi (2022-2023)

Gerçek kişilerin 2022 ve 2023 yıllarında elde ettikleri ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlarının vergileme rejimi ile 2022 yılı Gelir Vergisi Beyannamelerinin hazırlanması sırasında dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin olarak Centrum tarafından hazırlanan Gerçek Kişilerin Vergilendirme Rejimi Rehberi (2022-2023)’yle ilgili detaylı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.

Gerçek kişilerin 2022 ve 2023 yıllarında elde ettikleri ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlarının vergileme rejimi aşağıda özetlenmiştir.

ÜCRET GELİRİ:

Ücret Gelirlerinin Beyanı:

7194 sayılı Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu’nda yapılan değişiklikle, tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirlerinin gelir vergisi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilmesine ilişkin düzenleme getirilmişti. 

Buna göre, Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirlerinin, aşağıda verilen durumların bulunması halinde, yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekir;

  • Tek işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, elde ettiği bu ücret geliri toplamının gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL – 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşması,
  • Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, birden sonraki işverenden alınan ücretleri toplamının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 70.000 TL – 2023 yılı için 150.000 TL) aşması (birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenebilecektir),
  • Birden fazla işverenden ücret geliri elde eden mükelleflerin, birinci işverenden aldıkları ücret gelirleri de dahil olmak üzere ücretleri toplamının gelir vergisi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL – 2023 yılı için 1.900.000 TL) aşması.

Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenebilecektir. Buna göre, birden fazla işverenden tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret elde edildiği takdirde;

  • Birden sonraki işverenden alınan ücretler toplamının tarifenin ikinci gelir dilimindeki tutarı aşmaması ve
  • Birinciden alınan dahil tüm bu ücretler toplamının da tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı geçmemesi

kaydıyla, bu ücretler için yıllık beyanname verilmesi söz konusu olmayacaktır.

Dolayısıyla, tek işverenden elde edilen tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri toplamının tarifenin dördüncü gelir dilimindeki tutarı aşmaması veya birden fazla işverenden ücret alınması halinde yukarıdaki şartların taşınması kaydıyla, bu ücretler üzerinden yapılan tevkifat nihai vergileme olacaktır.

Yıllık beyanname verilmesi durumunda; 

  • Eğitim ve sağlık harcamaları ile bağış ve yardımlar gibi bazı harcamaların da beyan edilen gelirden indirim konusu yapılması mümkündür.
  • Yıllık beyannameye vergi öncesi tutarları ile dahil olan ücretler üzerinden tevkif suretiyle ödenmiş olan vergiler, ilgili işverenlerden alınacak yazılarla tevsik edilmek kaydıyla, beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.

Diğer taraftan, Türkiye’de yerleşik olanlar tarafından yurtdışından elde edilen ücret gelirleri, brüt tutarları ile beyana tabidir. Bununla birlikte, GVK’nın 23. maddesinin 1. fıkrasının 14. bendine göre, kanuni ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına (örneğin temsilcilik ofisi çalışanları gibi), işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler Türkiye’de gelir vergisinden istisna olacak ve vergilenmeyecektir. 

Yurt dışından elde edilen ücret gelirinin beyan edilmesi halinde, yurtdışında ödenmiş gelir vergisi ise tevsik edilmek kaydıyla Türkiye’de verilecek olan beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Ancak ücret geliri elde edilen yabancı ülke ile yapılmış ÇVÖ (Çifte Vergilendirmeyi Önleme) Anlaşması varsa, yurt dışında ödenen verginin mahsubu için; 

  • Bu ücret geliri üzerinden yurt dışında yapılan vergilemenin ÇVÖ Anlaşmasına uygun olması ve
  • Bu şekilde mahsup edilecek yurt dışında ödenen verginin aynı gelire isabet eden Türk gelir vergisi tutarından fazla olmaması gerekir.

Ayrıca, resmi daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye'de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşlarından, bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları için Gelir Vergisi'ne veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, bu kazanç ve iratları üzerinden Türkiye’de ayrıca vergilendirilmezler.

Öte yandan, yıllık beyannamede beyan edilmesi gereken ücret gelirinin yanı sıra diğer gelirlerin de (kira geliri ile faiz ve temettü geliri gibi) bulunması durumunda, beyanname üzerinde GVK’nın 89. maddesine göre yapılacak olan indirim tutarının tespitinde, vergi dilimi farklılık arz eden ücret gelirlerinin diğer gelirlerden ayrıştırılarak dikkate alınması ve beyan edilen toplam gelire göre hesaplanan indirim tutarının ücret gelirine isabet eden kısmının ücret gelirinden, kalan kısmının ise diğer gelirlerden indirilmesi gerekmektedir.

2022 Yılında Ücret Gelirine İlişkin Yapılan Bazı Düzenlemeler:

7349 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklik:

7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamında yapılan değişiklik sonrası GVK md.23/1’e eklenen 18. bent ile; hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından, işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutara isabet eden ücretler gelir vergisinden istisna edilmiştir. Bu kapsamda aynı Kanunun 3/b maddesi ile, 01.01.2022 tarihinden itibaren yapılacak olan ücret ödemelerine uygulanmak üzere GVK’nın 32. maddesinde düzenlenen Asgari Geçim İndirimi uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu kapsamda ücret gelirlerinin asgari ücrete tekabül eden kısmına gelir vergisi istisnası uygulanacak olması sebebiyle, 7349 sayılı Kanunun 3/b maddesiyle yapılan düzenlemeyle, GVK’nın Diğer Ücretlerin vergilendirilmesine yönelik; 64. maddesi, 108. maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi, 109. maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi ile ikinci ve üçüncü fıkraları, 110.maddesi, 118 inci maddesi ve 122. maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

7349 sayılı Kanunun ile ücretlerin vergilendirilmesi kapsamında yapılan değişikliklere ilişkin açıklamalara 319 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yer verilmiştir.

Öte yandan, ilgili Kanunun 4. maddesiyle Damga Vergisi Kanununa ekli 2 sayılı tablonun ‘ücretlere ilişkin kağıtlar’ ibaresinden gelmek üzere (bu maddenin 1. fıkrasının 18. bendinde düzenlenen ücretlerde istisna, aylık brüt asgari ücrete isabet eden kısım için uygulanır) şeklinde parantez içi hükmü eklenmiş ve bu şekilde hizmet erbabına ödenen ücretler için düzenlenen kağıtların asgari ücretin aylık brüt tutarına isabet eden kısmı damga vergisinden istisna edilmiştir.

7420 Sayılı Kanun’la Yapılan Değişiklik:

7420 sayılı Kanunun 2. maddesiyle yapılan ve 01.12.2022 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 23. maddesinin 1. fıkrasına 19 numaralı bent eklenerek; “Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj işleri ile teknik hizmetlerde çalışan hizmet erbabına, fiilen yurt dışındaki çalışmaları karşılığı işverenin yurt dışı kazançlarından karşılanarak yapılan ücret ödemeleri” gelir vergisinden istisna edilmiştir.  Söz konusu düzenlemeye ilişkin açıklamalara 322 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yer verilmiştir.

Öte yandan, Damga Vergisi Kanununa ekli 2 sayılı tablonun ‘IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar’ bölümünün 34.bendinde GVK’nun 23. maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kağıtlar damga vergisinden istisna tutulduğu için, bu kapsamda yurtdışında çalıştırılan personele yapılacak olan ücret ödemelerine ilişkin kağıtlar da damga vergisinden istisna olacaktır.

KİRA GELİRİ:

Tevkifata Tabi Tutulmamış Kira Geliri:

Gayrimenkul sermaye iratları için GVK’nın 21. maddesinde belirlenen istisna haddi, 2022 yılında elde edilen konut kira gelirleri için (317 Seri No.lu GV Genel Tebliği) yıllık 9.500,-TL olarak tatbik edilecektir. Bu tutarın üzerinde elde edilen konut kira gelirinin beyana dahil edilmediği ya da eksik beyan edildiği durumlarda istisna hakkı kaybedilecektir. 

Bununla birlikte, ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar, bu istisnadan faydalanamayacaklardır. Bu kazançları elde etmeyenler açısından;

  • Tevkifata tabi tutulmamış konut kira gelirleri anılan istisna haddini aşmıyor ise beyan edilmeyecek ve diğer gelirler nedeniyle beyanname verilse dahi beyana dahil edilmeyecektir.
  • Tevkifata tabi tutulmamış konut kira gelirinin anılan istisna haddini aşması durumunda ise, istisnadan yararlanılıp yararlanılmayacağı yıl içerisinde elde edilen ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat gelirlerinin toplam tutarına göre belirlenecektir. Buna göre, istisna haddinin üzerinde konut kira geliri elde edenlerden, GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarın (2022 yılı için 250.000,-TL’nin) üzerinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenler konut kira gelirleri için geçerli olan 9.500 TL’lik istisnadan yararlanamayacaklardır. Elde ettikleri söz konusu gelirler toplamı 103. maddede yer alan tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarın altında kalanlar ise istisnadan yararlanabilecek ve konuttan elde ettikleri kira geliri toplamının istisnayı aşan kısmını beyan edeceklerdir.

Konut kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik tutarın tespitinde ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların, ayrı ayrı veya birlikte elde edilmesine bakılmaksızın, elde edilen kazanç ve iratların brüt tutarlarının toplamı dikkate alınacaktır. Söz konusu tutarın tespitinde, sayılan bu kazanç ve iratların beyan edilip edilmemesinin ya da bu kazanç ve iratlara herhangi bir istisna uygulanıp uygulanmamasının önemi yoktur.

2023 yılında elde edilecek konut kira geliri için tatbik edilebilecek olan istisna haddi 21.000,-TL, istisnadan yararlanılması için yukarıda belirtilen gelir unsurları toplamının altında olması gereken had ise 550.000,-TL olarak dikkate alınacaktır (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

Tevkifata Tabi Tutulmuş Kira Geliri:

2022 yılında elde edilen ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan kira gelirinin brüt tutarı 70.000,- TL’yi aşıyorsa bu tutarın tamamı için beyanname verilecektir. Tevkif suretiyle vergilendirilen ve brüt tutarı 70.000,- TL’yi aşan kira gelirinin meskenlere ilişkin olması durumunda, meskenlerin kiralanmasından elde edilen kira gelirinin brüt tutarının istisnayı aşan kısmı (istisnadan yararlanma şartlarının sağlandığı varsayımıyla) beyan edilecektir. Aksi durumda bu gelirler beyan edilmeyecektir.

Vergi tevkifatına tabi tutulmamış konut kira geliri ile tevkifata tabi tutulmuş kira gelirinin birlikte elde edilmesi halinde, 70.000,-TL’lik haddin hesabında; 

  • İstisnadan faydalanabilmesi mümkün olan konut kira geliri için istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar ile,
  • Tevkifata tabi tutulmuş kira gelirinin brüt tutarının,

toplamı dikkate alınacaktır. Ancak bu hesaplamada, istisnadan faydalanamayan konut kira gelirleri söz konusu ise istisna uygulanmaksızın dikkate alınacaktır.

Diğer yandan, kira gelirleri de dahil olmak üzere vergiye tabi gelir toplamının (istisna kapsamında olanlar ile tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler hariç) 70.000,-TL’yi geçmesi durumunda, tek başına işyeri kira geliri 70.000,-TL’nin altında kalsa dahi tamamı beyana dahil edilecektir.

2023 yılında elde edilen tevkifata tabi tutulmuş kira gelirlerinin beyanında sözü edilen tutar 150.000 TL olarak dikkate alınacaktır (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği). 

Ortak Hükümler:

GVK’nın 86. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca, 2022 yılında elde edilen ve 3.800,-TL’yi aşmayan ve tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirleri beyan edilmeyecek ve başka gelirler nedeniyle beyanname verilse dahi beyana dahil edilmeyecektir (317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği). Bu tutar 2023 yılı için 8.400,-TL olarak uygulanacaktır (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

Gayrimenkul sermaye iradında safi irat, hasılattan giderler düşüldükten sonra kalan tutardır. Gider tespitinde gerçek gider veya götürü gider esası uygulanabilmektedir. Götürü gider indirimi %15 olarak uygulanmaktadır. Götürü gider usulünün seçilmesi durumunda, elde edilen kira gelirinden bu gelirlerin %15’i tutarında götürü gider indirimi yapılması mümkündür. Ancak götürü gider usulünü kabul edenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler. 

Bir ailede eşlerin her biri ve çocukların kira gelirleri için yukarıdaki değerlendirmeler ayrı ayrı yapılacak ve bu gelirler için beyanname verilmesi gerekmekte ise her birey adına ayrı ayrı beyanname verilecektir. Küçük çocuklara ait beyannameler velileri tarafından imzalanacaktır.

MEVDUAT FAİZİ, REPO VE YATIRIM FONU GELİRLERİ:

Gerçek kişilerce 2022 yılında elde edilen mevduat faizi, repo ve yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen gelirlerin GVK’nın geçici 67. maddesi kapsamında stopaj suretiyle vergilendirilmesi öngörülmektedir. Anılan madde uyarınca, gerçek kişilerce 2022 yılında elde edilen ve Türkiye’de tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan TL ve döviz mevduat faizi ve repo gelirleri ile A ve B tipi yatırım fonu katılma belgelerinden elde edilen gelirler için herhangi bir sınıra bağlı olmaksızın yıllık beyanname verilmeyecek, başka gelirler nedeniyle beyanname verilse dahi bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir  (Geçici 67. maddenin yürürlük süresi, 7256 sayılı Kanun ile 31.12.2025 tarihine uzatılmıştır).

Diğer taraftan, GVK’nın 86. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi uyarınca, 2022 yılında elde edilen ve 3.800,-TL (317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği)’nin altında kalan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul sermaye iratları beyan edilmeyecek; başka gelirler nedeniyle beyanname verilse dahi bu gelirler beyana dahil edilmeyecektir. Bu tutar 2023 yılı için 8.400,-TL olarak tespit edilmiştir (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği). Yurt içinde elde edilen alacak faizleri ile yurt dışında elde edilen mevduat faizi, repo ve yatırım fonu gelirleri bu kapsamda değerlendirilecektir.

2022 yılında yurt dışından elde edilen mevduat faizi, repo vb. menkul sermaye iratları toplamının 3.800,-TL’yi aşması halinde bu gelirlerin tamamı için beyanname verilecek ve bu gelirler üzerinden yurt dışında ödenmiş vergiler Türkiye’de yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

KUR KORUMALI MEVDUAT HESAPLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLER:

29.01.2022 tarih ve 31734 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7352 Sayılı Kanunun 2. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14. madde uyarınca; bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 31.12.2023 tarihine kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az 3 (üç) ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonundaki değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Öte yandan gene aynı Kanun uyarınca, bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükelleflerinin 31.12.2021 tarihli bilançolarında yer alan altın hesabı ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesabı bakiyelerini 31.12.2023 tarihine kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az 3 (üç) ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan kur farkı kazançlarının, geçici vergi dönemi sonundaki değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar payları ile diğer kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

TEMETTÜ GELİRİ:

Gelir Vergisi Kanunu’nun 22. maddesi hükmü uyarınca, tam mükellef kurumlardan elde edilen brüt kar payının yarısı (%50’si) gelir vergisinden müstesnadır. 2022 yılında elde edilen brüt kar payının kalan yarısı, 70.000,-TL’den fazla ise beyana konu edilmesi gerekmektedir. Beyan zorunluluğu için belirlenen haddin aşılıp aşılmadığının tespitinde, temettü gelirlerinin yarısı ile (varsa) beyana tabi diğer gelirler toplamının birlikte dikkate alınacağı tabidir. 

Gelir Vergisi Kanunu uyarınca tam mükellef kurumlar tarafından gerçek kişi ortaklara temettü dağıtıldığı sırada tevkifat yapılması gerekmektedir. Bu tevkifatın oranı; menkul kıymet yatırım ortaklığı (MKYO), gayrimenkul yatırım ortaklığı (GYO) ve girişim sermayesi yatırım ortaklığı hisse senetlerinden elde edilen temettü gelirlerinde %0, bunlar dışındaki hisse senetlerinden elde edilen temettü gelirlerinde %15 olarak uygulanmaktaydı. %15 oranı 4936 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 22 Aralık 2021 tarihinden itibaren %10’a düşürülmüştür. 

Beyannamede, elde edilen toplam brüt temettü gelirinin yarısı beyan edilirken, temettü dağıtan kurum bünyesinde yapılan stopajın tamamı mahsup edilecektir. Mahsup edilecek stopaj tutarının yarısının istisna edilen tutara isabet etmesinin önemi bulunmamaktadır. Mahsuptan sonra ödenecek gelir vergisi çıkabileceği gibi, kesilen vergi daha fazla ise aradaki farkın iade alınabilmesi de mümkündür.

Yurtdışında bulunan şirketlerden 2022 yılı içinde elde edilen temettü gelirinin (bu gelirler Türkiye’de tevkifata tabi tutulmadığından) brüt tutarının 3.800,-TL’yi aşması durumunda tamamı beyan edilecek ve varsa yurtdışında ödenmiş vergi tevsik edilmek kaydıyla beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir. Ancak mahsup edilecek yurt dışı vergi hiçbir şekilde beyannameye dahil edilen yurt dışı temettü üzerinden Türkiye’de hesaplanan gelir vergisi tutarını geçemeyecektir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesi uyarınca karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmadığından ve 243 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği uyarınca, şirketlerin sermaye ve kar yedeklerinden (içsel kaynaklardan) yaptıkları sermaye artırımı nedeniyle ortaklarına verdikleri bedelsiz hisse senetleri, gerçek kişi ortaklar tarafından temettü geliri olarak beyan edilmeyecektir.

MENKUL KIYMET FAİZ GELİRİ:

01.01.2006 tarihinden sonra ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve hazine bonosu ile benzeri menkul kıymetlerden (kira sertifikası gibi) 2022 yılında elde edilen faiz gelirlerinin GVK’nın geçici 67. maddesi kapsamında stopaj suretiyle vergilendirilmesi öngörülmektedir. Bu gelirler için stopaj nihai vergilendirme olup bu gelirlere ilişkin yıllık beyanname verilmeyecek ve diğer gelirler nedeniyle yıllık beyanname verilse dahi bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.

01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve GVK’nın 75. maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi’nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirlere ilişkin beyan tutarı, GVK’nın 76. maddesinde yer alan ve 2022 yılı için %677,67 olarak açıklanan “indirim oranı” uygulanmak suretiyle tespit edilecektir (323 Seri No.lu GVK Genel Tebliği). Bu kapsamda, 2022 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan TL cinsinden devlet tahvilleri ve hazine bonolarının faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi’nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler 2022 yılı için açıklanan indirim oranının 1’den büyük olması nedeniyle beyan edilmeyecektir.

Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermeye iratlarının beyanında ise indirim oranı uygulanmamaktadır. Bu menkul kıymetlerden elde edilen faiz gelirinin 2022 yılı için 70.000 TL’lik beyan sınırını aşması durumunda tamamının beyan edilmesi gerekir.

Yurtdışı kaynaklı (yabancı) menkul kıymetlerden 2022 yılında elde edilen faiz geliri, Türkiye’de stopaj suretiyle vergilendirilmediğinden 70.000,-TL’lik had yerine 3.800,-TL’lik had dikkate alınarak beyan konusu yapılıp yapılmayacağı tespit edilecektir. Tevsik edilmek kaydıyla yurtdışında ödenen vergiler yıllık beyanname üzerinde bu gelirler üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.

Yabancı para cinsinden veya yabancı para ya da başka bir değere endeksli menkul kıymetlerin itfası sırasında oluşan değer artışları irat sayılmayacak; bu kıymetlerden elde edilen faiz gelirleri için indirim oranı uygulanmayacaktır.

Başka gelirler nedeniyle beyanname verilse dahi beyan sınırını (2022 yılı için 3.800 TL’lik tutar) aşmayan menkul kıymet faiz gelirleri ile yabancı para cinsinden veya yabancı para ya da başka bir değere endeksli menkul kıymetlerdeki anapara değer artışları beyana dahil edilmeyecektir.

Beyan sınırı olan 70.000,-TL’lik tutarla kıyaslanacak gelirlerin hesabında; 

  • Türkiye’de elde edilen GVK geçici 67. madde kapsamı dışındaki menkul kıymet faiz gelirleri (TL veya dövizli ve dövize endeksli olması fark etmeksizin) ile,
  • Diğer menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratlarının beyana tabi kısımları, toplu olarak dikkate alınacaktır.

HİSSE SENEDİ VE DİĞER MENKUL KIYMETLER ALIM SATIM GELİRİ:

GVK Geçici 67. Madde Uygulaması:

Bilindiği üzere, 01.01.2006 tarihi itibariyle menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının bankalar ve/veya aracı kurumlar vasıtasıyla elden çıkarılması ve elde tutulması sürecinde elde edilen gelirler ile mevduat faizleri, repo gelirleri ve katılım bankalarından elde edilen kar payları GVK’nın geçici 67. maddesi kapsamında stopaj yoluyla vergilendirilmektedir. Geçici 67. maddenin yürürlük süresi, 7256 sayılı Kanun ile 31.12.2025 tarihine kadar uzatıldığından uygulamaya devam edilecektir. Uygulamaya konu stopaj oranı; 

  • Hisse senetlerinden (menkul kıymet yatırım ortaklıkları hisse senetleri hariç) elde edilen alım satım kazançları için %0 olarak tespit edilmiş iken,
  • Diğer menkul kıymet ve sermaye piyasası araçlarından elde edilen kazançlar için %10 olarak belirlenmiştir (2008/14272 sayılı BKK ve 2009/14580 sayılı BKK).
  • Menkul kıymet yatırım ortaklıkları (MKYO) hisse senetlerinin satışından elde edilen kazançlarda ise;

► Bir yıldan kısa süreli olarak elde tutulup satılanlar yönünden %10 oranında stopaj yapılacak, 

► Bir yıldan fazla süreyle elde tutulması halinde, satıştan elde edilen kazanç vergiye (stopaj ve beyana) tabi olmayacaktır. 

Diğer yandan, 18.05.2012 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2012/3141 sayılı BKK ile, hisse senedi yoğun (Sürekli olarak portföyünün en az %51’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonların) fonların katılma belgelerinden elde edilen kazançlar için uygulanan tevkifat oranı %10’dan %0 indirilmiş olup, halen bu şekilde uygulanmaktadır.

Bu şekilde stopaj suretiyle vergilendirilen gelirler için gerçek kişiler tarafından yıllık veya münferit beyanname verilmeyecek ve diğer gelirler nedeniyle beyanname verilse bile bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.

Ancak, gerçek kişilerce GVK’nın geçici 67/11. maddesine göre tevkifata tabi tutulan ve yıllık veya özel beyanname ile beyan edilmeyecek olan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar için bazı durumlarda takvim yılı itibarıyla yıllık beyanname verilmesine imkan tanınmıştır (ihtiyari beyan). Söz konusu beyan, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının alım-satımından elde edilen kazançlara ilişkin olarak yapılabilecektir. 

Bu çerçevede, alım satıma konu edilen menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının aynı türden olmaları kaydıyla, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının farklı banka veya aracı kurumlar kullanılarak alım satıma konu edilmeleri nedeniyle yıl içerisinde bu kurumlardan birinde oluşan zararın diğerinde oluşan kardan mahsubu mümkün olabilecektir. Söz konusu imkan, alım satım işlemi aynı kurum bünyesinde gerçekleştirilmekle birlikte, önceki vergilendirme dönemlerinde (örneğin Ocak-Mart 2022) yapılan işlemlerde kazanç elde edilmesi, daha sonraki dönemlerde (örneğin Nisan- Haziran 2022) ise aynı tür menkul kıymet satış işlemlerinden zarar edilmesi durumunda da geçerlidir. Zira yıl içerisinde takip eden dönemlerde aynı tür menkul kıymet satışlarından zarar edilmesi durumunda, bu zararın önceki dönemlere ait stopaj matrahından düşülme imkanı bulunmamaktadır.

İhtiyari beyan yoluyla mahsup edilemeyen zararların diğer gelir unsurlarından elde edilen kazançlara (temettü, diğer değer artış kazancı türleri veya gayrimenkul sermaye iradı gibi) mahsup edilmesi veya sonraki yıllara devredilerek ilgili yıllarda elde edilecek kazançlardan indirilmesi mümkün değildir.

İhtiyari beyanda uygulanacak olan vergi oranı, Geçici 67/11. maddede %15 olarak belirlenmiş olup, söz konusu oran 2006/10731 sayılı BKK ile 23.07.2006 tarihinden geçerli olmak üzere %10’a indirilmiştir.  Buna göre, ihtiyari beyan kapsamında 2022 yılı geliri olarak beyan edilen gelirler için sadece %10 (hisse senedi ve hisse senedi yoğun fonlardan elde edilen gelirler için %0) vergi oranı uygulanmak suretiyle gelir vergisi hesaplanacaktır.

İhtiyari beyannamede hesaplanan vergiden yıl içinde stopaj suretiyle kesilen vergiler mahsup edilecek, mahsup edilemeyen tutar oluşursa genel hükümler (252 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenen usul ve esaslar) çerçevesinde ret ve iade edilecektir. Ancak ihtiyari beyan sonrasında zarar oluşursa, bu zarar 2022 yılı için beyan edilen diğer gelirlerden mahsup edilemeyeceği gibi sonraki yıla da devredilemeyecektir (258 ve 263 Seri No.lu GV Genel Tebliğleri). İhtiyari beyanname normal gelir vergisi beyannamesinin verilme süresi içerisinde vergi dairesine verilecektir (263 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

Bankalar ve/veya aracı kuruluşlar vasıtasıyla yapılan veya bunların taraf olduğu vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri ile aracı kuruluş varantlarının alım satımından elde edilen kazançlar da tevkifat kapsamında olup, ilerleyen bölümlerde konuya ilişkin etraflı açıklama yapılacaktır.

Diğer taraftan, GVK’nın geçici 67. maddesine göre, 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi tarafından çıkarılan menkul kıymetlerin elde tutulması veya elden çıkarılması suretiyle elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde geçici 67. maddeye göre vergileme yapılmayacak, yukarıda açıklandığı üzere 31.12.2005 tarihi itibariyle yürürlükte bulunan mevzuat geçerli olacaktır.

GVK’nın Geçici 67. Maddesinin Kapsamı Dışında Kalan Gelirler:

GVK’nın geçici 67. maddesi kapsamında stopaj yoluyla değil de aynı Kanunun mükerrer 80 ila mükerrer 81. maddeleri kapsamında değer artışı kazancı olarak yıllık beyan yoluyla vergilendirilen gelirler aşağıdaki gibidir; 

  • İvazsız olanlar hariç, 01.01.2006 tarihinden önce iktisap edilen her türlü hisse senetleri ile
  • 01.01.2006 sonrasında iktisap edilen hisse senetlerinden bankalar ve/veya aracı kurumlar vasıtasıyla olmaksızın alınıp satılanlardan elde edilen gelirler.

Diğer taraftan, 01.01.2006 sonrasında iktisap edilen (tam mükellef kurumlara ait) ve Borsa İstanbul (BİST)’de işlem gören hisse senetlerinden 1 yıldan fazla süreyle elde tutulduktan sonra satılanlar, geçici 67. madde kapsamında olmadığı gibi, bunlar için GVK’nın mükerrer 80. maddesi de uygulanmamaktadır (GVK Geçici Md. 67/1). Dolayısıyla, sözü edilen hisse senetlerinin alınıp satılmasından elde edilen kazançlar verginin konusuna girmemektedir.

Yukarıda belirtilen şekilde GVK’nın mükerrer 80. maddesi kapsamında değer artışı kazancı olarak vergilendirilen hisse senetlerinden, ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlar vergiye tabi değildir.

Diğer yandan, ivazsız olarak iktisap edilenler hariç, 01.01.2006 tarihinden önce iktisap edilen (hisse senetleri dışındaki) diğer menkul kıymetler ile anılan tarihten önce ihraç edilen her nevi tahvil ve hazine bonoları ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresin tarafından çıkarılan menkul kıymetlerin alım satımından elde edilen gelirler de GVK’nın geçici 67. maddesi kapsamında olmayıp değer artışı kazancı olarak vergilendirilmektedir. Keza, 01.01.2006 tarihinden sonra iktisap veya ihraç edilmiş olan, ancak banka ve/veya aracı kurumlar vasıtasıyla alınıp satılmayan bu türden menkul kıymetler için de aynı durum geçerlidir.

Değer artışı kazancı olarak vergilenen bu tür menkul kıymet alım-satım işlemlerinden doğan zararların diğer işlemlerin karlarından mahsup imkanı bulunmamakla birlikte, bir yıl içinde birden fazla menkul kıymet alım satım işlemi yapılması halinde bu işlemlerden doğan kar veya zarar tutarlarının birlikte değerlendirilmesi mümkündür. Dolayısıyla işlemin aynı yılda yapılmış olması koşuluyla, bir menkul kıymet alım satım işlemi nedeniyle doğan zararın, diğer menkul kıymet alım satım işlemlerinden elde edilen kardan mahsubu mümkün bulunmaktadır.

Öte yandan, tam mükellef kurumlara ait olup 2 yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetlerinin satışı sonucu zarar doğmuş ise, bu zararın mahsup imkanı bulunmamaktadır.

Menkul kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan değer artışı kazancına ilişkin vergi matrahının (safi tutarın) hesaplanmasında, GVK’nın 76. maddesinde yer alan “indirim oranı” dikkate alınmayacak olup, bu indirim sadece 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş menkul kıymet iratları için geçerlidir.

Buna karşılık, değer artışı kazançlarında menkul kıymetin elde etme maliyetinin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere TÜİK tarafından belirlenen ÜFE endeksindeki artış oranı dikkate alınarak endekslenmesi gerekmektedir. Ancak bu endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının alım-satım döneminde kümülatif olarak %10 veya üzerinde olması şarttır.

Buna göre, eğer ÜFE endeksindeki ilgili dönemdeki artış oranı %10 veya üzerinde ise hisse senetlerinin maliyeti, hisse senetlerinin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, satın alındığı aydan itibaren her ay için ÜFE oranında artırılarak satıldığı günün değerine getirilir ve bu değer maliyet olarak esas alınır. Satış bedeli ile artırılmış maliyet bedeli arasındaki fark kazanç olarak tespit edilir. 

Diğer taraftan 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve hazine bonosu ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin elde çıkarılmasından sağlanan gelirler için endeksleme 31.12.2005 tarihi itibariyle geçerli olan mevzuata göre yapılacağından, endekslemede %10 ve daha fazla artış olması koşulu aranmayacak ve TEFE’de meydana gelen artış dikkate alınarak yapılacaktır. 

Yukarıda açıklandığı üzere, 2022 yılı gelirlerine uygulanacak olan indirim oranı 1’den büyük çıkmaktadır. Bu kapsamda, 2022 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan TL cinsinden devlet tahvilleri ve hazine bonolarının faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresi’nce çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranının 1’den büyük olması nedeniyle beyan edilmeyecektir. Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermeye iratlarının beyanında ise indirim oranı uygulanmamaktadır.

Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmelerinden Doğan Kazançlar:

GVK’nın geçici 67. maddesinde 5615 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile Türkiye’de yerleşik kişilerin 31.12.2008 tarihine kadar Türkiye'de kurulu vadeli işlem ve opsiyon borsalarında yaptıkları işlemlerden elde edilen kazançlar için tevkifat oranı sıfır olarak belirlenmişti. Söz konusu sıfır oranlı tevkifat uygulaması 31.12.2008 tarihinde sona ermekle birlikte, 2009/14580 sayılı BKK uyarınca, Türkiye’de kurulu vadeli işlem ve opsiyon borsalarında 2022 yılında yapılan işlemlerden elde edilen kazançlar için; 

  • Hisse senetlerine veya hisse senedi endekslerine dayalı olarak düzenlenen sözleşmelerde tevkifat oranı %0,
  • Diğer sözleşmelerde ise %10

olarak uygulanacaktır. Söz konusu stopaj oranları banka ve/veya aracı kurumlar ile gerçek kişiler arasında yapılan (tezgahüstü) vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen kazançlar için de geçerlidir. Yapılan stopaj nihai vergi olup, 2022 yılında elde edilen söz konusu kazançlar beyana tabi değildir. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde de bu kazançlar beyannameye ithal edilmeyecektir.

Söz konusu sözleşmelerin alım satımından elde edilen kazançlar için beyanname verilmesi gerekmemekle birlikte, birden fazla aracı kurum ve/veya banka kullanılması durumunda bir tarafta oluşan zararın diğer taraftan elde edilen karlara mahsup edilmesi veya sonraki üç aylık dönemlerde oluşan zararın önceki dönemlerde ortaya çıkan kara mahsubu amacıyla dileyen mükelleflerin bu kazançları için ihtiyari beyanname vermeleri mümkündür. 

İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı; 

  • Hisse senetleri ve hisse senedi endekslerine dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri için %0,
  • Diğerleri için %10

olarak uygulanacaktır. İhtiyari beyan durumunda, söz konusu uygulama ile ilgili olarak bu Rehberin 6/I No.lu bölümünde yapılan açıklamalar geçerli olacaktır.

Türkiye’de mukim kurumların kendi aralarında veya dar mükellef kurumlar (banka ve benzeri finans kurumu niteliğinde olmayıp Türkiye’de işyeri veya daimi temsilci aracılığı ile faaliyette bulunmayanlar hariç) ile yapacakları vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinden elde edilen gelirler üzerinden tevkifat yapılmayacaktır.

Aracı Kuruluş Varantlarından Elde Edilen Gelirler:

2010/926 sayılı BKK ile yapılan düzenlemeyle, hisse senetlerine ve hisse senedi endekslerine dayalı olarak ihraç edilen BİST’de işlem gören aracı kuruluş varantlarından elde edilen gelirler, hisse senetlerine ilişkin olarak elde edilen kazançlar kapsamına alınmış ve 01.10.2010 tarihi itibariyle, BİST’de işlem gören bu kapsamdaki aracı kuruluş varantlarından gerçek kişiler tarafından elde edilen gelirler için tevkifat oranı %0 olarak belirlenmiştir.

Yukarıda sözü edilen kapsamda olmayan aracı kuruluş varantlarından elde edilen gelirler ise geçici 67. maddeye göre genel hükümler çerçevesinde tevkifata tabidir.

Diğer yandan, söz konusu sözleşmelerin alım satımından elde edilen kazançlar için beyanname verilmesi gerekmemekle birlikte, birden fazla aracı kurum ve/veya banka kullanılması durumunda bir tarafta oluşan zararın diğer taraftan elde edilen karlara mahsup edilmesi veya sonraki üç aylık dönemlerde oluşan zararın önceki dönemlerde ortaya çıkan kara mahsubu amacıyla dileyen mükelleflerin bu kazançları için ihtiyari beyanname vermeleri mümkündür. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senetleri ve hisse senetleri endekslerine dayalı olarak yapılan BİST’de işlem gören aracı kuruluş varantları için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanacaktır. İhtiyari beyan durumunda, söz konusu uygulama ile ilgili olarak bu Rehberin 6/I no.lu bölümünde yapılan açıklamalar geçerli olacaktır.

HERHANGİ BİR DEĞERE ENDEKSLİ KUPONLU KAĞITLAR:

Herhangi bir değere endeksli kuponlu menkul kıymetlerde (strip edilebilir tahviller) anaparayı temsil eden kağıt ile faizi temsil eden kuponun birlikte veya birbirinden ayrı olarak işlem görmesi (ayrıştırılması) durumunda elde edilecek kazancın vergilenmesi özellik arz etmektedir.

Buna göre, söz konusu kuponlu menkul kıymetler ihraçtan veya ikincil piyasadan alınıp vadesine kadar elde tutulur ise, ihraç tarihine göre 5. bölümde yapılan açıklamalara tabi olacaktır.

Kuponlu menkul kıymetler ihraçtan veya ikincil piyasadan alınır ve anapara kısmı veya faiz kuponu ayrı ayrı vadesinden önce satılır ise, elde edilecek alım satım kazancı açısından yine ihraç tarihine göre 5. bölümde yapılan açıklamalar geçerli olacaktır.

Sadece faiz kuponu kısmı ihraçtan alınır ve vadesinden önce satılır ise elde edilecek kazanç menkul sermaye iradı olarak kabul edildiğinden tamamı beyan edilecek; ancak, indirim oranı tatbik edilmeyecektir.

GAYRİMENKUL ALIM SATIM GELİRLERİ:

İvazsız olarak iktisap edilenler hariç olmak üzere, 01.01.2016 tarihinden sonra iktisap edilen gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde elden çıkarılmasından sağlanan kazancın eskalasyon sonrası tutarının 2022 yılı için 25.000,-TL’yi aşan kısmı beyan edilecektir (317 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği). Beyan sınırı olan 25.000,-TL’nin hesabında gayrimenkul alım satım gelirleri, hisse senedi ve diğer menkul kıymetler ile diğer kıymetlerin alım satım gelirleri birlikte mütalaa edilecektir.

Enflasyon endekslemesi, gayrimenkulün elde etme maliyetine elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere TÜİK tarafından belirlenen Yİ-ÜFE artış oranı dikkate alınarak uygulanacak olup endeksleme için artış oranının %10 veya üzerinde olması şarttır.

2023 yılı gelirleri için yukarıda sözü edilen istisna 55.000,-TL olarak uygulanacaktır (323 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).

İktisap tarihi itibariyle 5 yıllık süre geçtikten sonra yapılan satışlardan elde edilen kazanç ise verginin konusuna girmediğinden beyan söz konusu olmayacaktır. Dolayısıyla, 01.01.2016 tarihinden önce iktisap edilen gayrimenkullerin 2022 ve izleyen yıllarda elden çıkarılmasından sağlanan gelirler verginin konusuna girmemektedir. Ancak birden fazla muamelenin yapılması durumunda elde edilen kazancın “ticari kazanç” olup olmadığı hususunun ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir.

BEYANNAMEDE İNDİRİLEBİLECEK BAĞIŞ VE HARCAMALAR:

GVK’nın 89. maddesi uyarınca gerçek kişiler yıllık beyanname ile bildirecekleri gelirlerinden Kanunda belirtilen şartlar ve oranlarda sigorta primi ve bağışlar ile kendilerine, eş ve küçük çocuklarına ait eğitim ve sağlık harcamalarının bir kısmını indirim konusu yapabilmektedir.

Bahsi geçen “çocuk” veya “küçük çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler, evlat edinilenler ile ana veya babasını kaybetmiş torunlardan mükellefle birlikte oturanlar dahil) 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade etmektedir.

Ayrıca, Hazine Müsteşarlığından bireysel katılım yatırımcısı lisansı alan tam mükellef gerçek kişilerin tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75 ila %100’ünü yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebileceklerdir. Daha öncesinde söz konusu vergi indiriminden 31.12.2022 tarihine kadar yararlanmak mümkün iken, 7420 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonrası söz konusu vergi indirimden yararlanma süresi 31.12.2027 tarihine kadar uzatılmıştır. Ayrıca, yıllık olarak en çok yararlanılabilecek olan indirim tutarı 1.000.000,00 TL’den 2.500.000,00 TL’ye yükseltilmiştir.

Diğer yandan, 2012 yılı içerisinde 6327 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler ile, emeklilik ve sigorta şirketlerine ödenen katkı payları ve primlerin yıllık gelir vergisi beyannamelerinde indirim olarak dikkate alınması da dahil, söz konusu katkı payı ve primlerin vergilendirilmesi konusunda çok sayıda değişikliğe gidilmiş, bireysel emeklilik sisteminin vergi yoluyla teşvik edilmesine son verilerek, “Devlet katkısı” olarak adlandırılan yeni bir teşvik mekanizmasına geçilmiştir. Ayrıca, şahıs sigortası primlerinin indirimi için, ödendiği yılda elde edilen gelirin %5’i olarak uygulanan sınır %15’e yükseltilmiştir. Söz konusu düzenlemeler 01.01.2013 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Bireysel emeklilik ve diğer şahıs sigortalarına ödenen katkı payları ve primlerin vergilendirilmesi ile sigorta primlerinin yıllık beyannamede indirim konusu yapılmasına ilişkin detaylı açıklamalara izleyen bölümde yer verilecek olup, aşağıda beyannamede indirim konusu yapılabilecek olan diğer unsurlara ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

      a. Yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden aşağıda sayılan nitelikleri taşıyan Bağış ve Yardımların indirim konusu yapılması mümkündür:

  • Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5'ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10'unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar.
  • Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve ayni bağış ve yardımların tamamı.
  • Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin tamamı.
  • Kültür ve tabiat varlıklarının korunmasına yönelik olarak GVK’nın 89/7 maddesinde sayılan bağış ve yardımların tamamı.
  • Cumhurbaşkanınca başlatılan yardım kampanyalarına makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı.
  • İktisadi işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneği’ne, Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti tarafından kurulan Türkiye Yeşilay Vakfı’na makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımların tamamı.
  • Üniversitelere yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı.

      b.Eğitim ve Sağlık Harcamaları:

  • Beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması, Türkiye’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocukları için yapılan eğitim ve sağlık harcamaları yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden indirilebilecektir.

      c.Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi:

  • 4059 sayılı Hazine Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un ek 5. maddesi kapsamına giren “bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek kişiler”, tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde
  • Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak eden bireysel katılım yatırımcıları için bu oran %100 olarak uygulanacaktır.
  • Bireysel katılım yatırımcısı indiriminden yararlanılabilmesi için;

►      Tam mükellef gerçek kişi olunması,

►      İştirak      hisselerinin      iktisap      edilmesinden      önce Hazine Müsteşarlığından bireysel katılım yatırımcısı lisansı alınması,

►     Tam mükellef bir anonim şirkete ait iştirak hisselerinin iki tam yıl (730 gün) süreyle elde tutulması,

►      Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmeliğe göre Müsteşarlıkça belirlenen alanlarda yatırım yapılması ve bu yatırımın Müsteşarlıkça mevzuata uygun bulunması

gerekmektedir.

  • İki yıllık elde tutma süresi, girişim şirketi adına Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmeliğin 25. maddesi kapsamında açılan ortaklık banka hesabına nakdi sermayenin yatırıldığı tarihte başlayacaktır.
  • Bireysel katılım yatırımcısı indiriminden, indirime konu iştirak hisselerinin iktisap edildiği vergilendirme dönemine ilişkin verilecek yıllık gelir vergisi beyannamelerinde yararlanılabilecektir.

İndirime konu anonim şirket hisse senetlerinin indirime esas tutarlarının tespitinde alış bedellerinin dikkate alınması gerekmektedir. Beyana tabi kazanç ve iratlardan bu kapsamda indirim konusu yapılabilecek tutar 2022 yılı için 1.000.000 TL’yi aşamayacaktır.

  • Hisselerin iktisap edildiği döneme ilişkin beyannamede bildirilen kazanç ve iradın yetersiz olması nedeniyle indirilemeyen tutarlar, izleyen yıllarda yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle indirim konusu yapılabilecektir.

Öte yandan 31.12.2022 tarihine kadar yararlanılabilecek olan vergi indirimi, 7420 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonrası 31.12.2027 tarihine kadar uzatılmıştır. Ayrıca, yıllık olarak en çok yararlanılabilecek olan indirim tutarı izleyen yıllar için 1.000.000,00 TL’den 2.500.000,00 TL’ye yükseltilmiştir.

  • Vergi desteğinden yararlanması Hazine Müsteşarlığı’nca desteklenmeyen sektörlerde ve/veya faaliyetlerde yatırım yapıldığının tespit edilmesi, ortaklık paylarına ilişkin Hazine Müsteşarlığı’nca getirilen şartlara uyulmaması, beyan edilen faaliyetlerde bulunulmaması ve ilişkili şirketlere iştirak edilmesi halinde indirim dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılacaktır.
  • İndirim şartlarının ihlal edilmesi nedeniyle zamanında alınamayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun doğduğu tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlayacaktır.
  • Bireysel katılım yatırımcısının herhangi bir kastı olmaksızın girişim şirketinin iflas etmesi halinde mücbir sebep halinin varlığı kabul edilecektir. Anılan nedenle iştirak hisselerinin en az iki tam yıl elde tutulması yükümlülüğünün yerine getirilemeyeceğinin anlaşılması durumunda, mücbir sebep halinin gerçekleşme tarihi, mahiyeti, iştirak hisselerinin en az iki tam yıl süreyle elde tutulması yükümlülüğüne olan etkisi ve mümkün olması halinde etkilerinin tahmini giderilme süresi bireysel katılım yatırımcısı tarafından mücbir sebep halinin ortaya çıktığı tarihten itibaren 30 gün (iş günü) içinde Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)’na bildirilecektir.
  • Yapılan başvurunun değerlendirilmesi neticesinde GİB tarafından mücbir sebep halinin var olduğu kanaatine ulaşılması durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılmayacak ve ziyaa uğratılmış vergiler için gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası tahsil edilmeyecektir.

      d.Yıllık beyanname ile beyan edilen gelirden aşağıda sayılan nitelikleri taşıyan indirimlerin yapılması mümkündür;

  • 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile 17.6.1992 tarihli ve 3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının; amatör spor dalları için tamamı, profesyonel spor dalları için % 50’si,
  • Vergi Usul Kanununun 325/A maddesine göre girişim sermayesi fonu olarak ayrılan tutarların beyan edilen gelirin %10’unu aşmayan kısmı,
  • Ücret geliri elde eden veya serbest meslek faaliyetinde bulunan engellilerin beyan edilen gelirlerine, 31 inci maddede yer alan esaslara göre hesaplanan yıllık indirim (Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı ile hizmet erbabı (tevkifat matrahı dahil) da yararlanır).

BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ VE ŞAHIS SİGORTALARINA ÖDENEN KATKI PAYI VE PRİMLERİN VERGİ MATRAHININ TESPİTİNDE İNDİRİMİ VE ELDE EDİLEN GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİ:

Bireysel emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarına ödenen katkı payı ve primlerin vergi matrahından indirimi ile elde edilen gelirlerin vergilenmesinde 01.01.2013 tarihi sonrasında geçerli uygulama aşağıda kısaca özetlenmiştir:

Devlet Katkısı Uygulaması:

Bireysel emeklilik sistemindeki katılımcılara sağlanan temel teşvik, ödenen katkı paylarının gelir vergisi matrahından indirim konusu yapılması suretiyle sağlanan vergi avantajıydı. Ancak, sistemde önemli oranda vergi mükellefi olmayan katılımcıların bulunması bu uygulamadan beklenen sonuçların elde edilmesini engellemiş ve “vergi matrahından indirim” şeklinde sağlanan teşvik kaldırılarak, 01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanmak üzere, katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının belirli bir oranının “Devlet katkısı” olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından ödenmesi uygulamasına geçilmiştir.

Devlet katkısı uygulamasının esasları özetle aşağıdaki gibidir:

  • İşverenler tarafından ödenenler hariç katılımcı adına bireysel emeklilik hesabına ödenen katkı paylarının %25’ine karşılık gelen tutar, Hazine Müsteşarlığının bütçesine konulan ödenekten katılımcıların ilgili hesaplarına aktarılacaktır. Ayrıca, ilgili kanunda yapılan değişiklikle 22.01.2022 tarihinden sonra şirket hesaplarına intikal eden tutarlar için %30 olarak hesaplanacaktır.
  • Bir katılımcı için bir takvim yılında ödenen ve Devlet katkısı tutarının hesaplanmasına esas teşkil eden katkı paylarının toplamı brüt asgari ücretin, hesaplama dönemine isabet eden toplam tutarını aşamayacaktır.

Katılımcılardan 01.01.2013 tarihinden sonra;

►En az 3 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve varsa getirilerinin yüzde 15’ine,

►En az 6 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve varsa getirilerinin yüzde 35’ine,

►En az 10 yıl sistemde kalanlar Devlet katkısı ve varsa getirilerinin yüzde 60’ına 

hak kazanacaklardır.

  • Bireysel emeklilik sisteminden 56 olan yaş şartını sağlayarak emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat veya malûliyet nedeniyle ayrılanlar Devlet katkısı ve varsa getirilerinin tamamına hak kazanacaklardır.
  • Devlet katkısı ve getirilerinden hak kazanılan tutarlar sistemden ayrılma veya emeklilik durumunda katılımcıya ödenecektir.

Elde Edilen Gelirlerde İstisna Uygulaması:

Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlara yapılan ödemeler, Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan diğer sigorta şirketlerinden on yıl süreyle prim ödeyenlere yapılan ödemeler ile bireysel emeklilik sistemi veya şahıs sigortalarından vefat, maluliyet ve tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelere ilişkin istisna uygulamasına (GVK md.22) 29.08.2012 tarihi itibarıyla son verilmiştir.

Yeni dönemde, sadece, Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan sigorta şirketlerince tek primli yıllık gelir sigortalarına ilişkin yapılan ödemeler gelir vergisinden istisna olacaktır.

Gelir Vergisi Tevkifat Uygulaması:

Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri, birikimli şahıs sigortaları, emeklilik ve sigorta şirketleri ise, bireysel emeklilik sözleşmeleri dolayısıyla yaptıkları ödemelerde irat tutarları üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapacaklardır.

Söz konusu ödemelerin yalnızca getiri kısmı (devlet katkısından elde edilen getiri dahil) tevkifata tabi olacak, anapara ödemeleri ve devlet katkısının aslı üzerinden tevkifat yapılmayacaktır. Diğer bir deyişle, irat tutarlarının yanında anapara ödemelerinin de tevkifata tabi tutulması uygulamasına son verilmiştir.

06.09.2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2012/3571 sayılı BKK ile belirlenen tevkifat oranları aşağıdaki gibidir:

  • Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından;

► On yıldan az süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlara ödenen irat tutarları üzerinden %15,

► On yıl süreyle prim veya aidat ödeyerek ayrılanlar ile vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara ödenen irat tutarları üzerinden %10,

  • Bireysel emeklilik sisteminden;

► On yıldan az süreyle katkı payı ödeyerek ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil) üzerinden %15,

► On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile bu süre içinde kısmen ödeme alanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil) üzerinden %10,

► Emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, maluliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarı (Devlet katkılarının ödemeye konu olan kısımlarına isabet eden irat tutarı dahil) üzerinden %5.

Ayıca, 29.08.2012 tarihinden itibaren %25 nispetindeki istisna uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla stopaj uygulamasından hariç tutulacak herhangi bir istisna kısım yoktur.

Elde Edilen Gelirin Yıllık Beyanname ile Beyanı:

Bireysel emeklilik sistemi ve şahıs sigortalarından elde edilen ve tevkifata tabi tutulan iratlar, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.

Ödenen Primlerin Vergi Matrahının Tespitinde İndirim Konusu Yapılması:

01.01.2013 tarihinden itibaren, ücretliler için vergiye tabi ücret matrahının; yıllık beyanname veren mükellefler için vergi matrahlarının tespitinde bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları indirim konusu yapılamayacaktır.

Diğer yandan, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için hizmet erbabı tarafından ödenen primlerin, elde edilen ücretin %15'ine kadar olan ve brüt asgari ücretin yıllık tutarını (2022 yılı için bu tutar, 6.471 TL * 12 = 77.652,00 TL’dir) aşmayan kısmı ücret bordrosu üzerinde indirim konusu yapılabilecektir. Ücret gelirinin tespitinde ayrıca indirilmemiş olması kaydıyla, 2022 yılında elde edilen gelirler için verilecek yıllık gelir vergisi beyannamelerinde, bireysel emeklilik dışında kalan şahıs sigortaları için ödenen primlerin beyan edilen gelirin % 15'ine kadar olan ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmayan kısmı da yıllık gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Yukarıda belirtilen şekilde indirim olarak dikkate alınabilecek sigorta primleri; sigortanın Türkiye'de kain ve merkezi Türkiye'de bulunan bir emeklilik veya sigorta şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla;

  • Mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait birikim priminin alındığı hayat sigortası poliçeleri için ödenen primlerin %50'si ile
  • Ölüm, kaza, sağlık, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için ödenen primlerin tamamıdır.

İndirim konusu yapılacak primlerin toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin veya beyanname üzerinde indirim durumunda beyan edilen gelirin %15'ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamayacaktır. Yıl içinde asgari ücret tutarında meydana gelebilecek değişiklikler, indirim yapılacak tutarların hesabında dikkate alınacaktır.

Mükellefin eş ve çocuklarının ayrı beyanname vermeleri halinde, eş ve çocuklar adına ödenen prim ve katkı payları öncelikle kendi gelirlerinden indirilecektir.

GELİR VERGİSİ ORANLARI:

- 2022 yılı ücret gelirlerine ve ücret dışındaki gelirlere 01.01.2022 tarihinden itibaren uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi:

2022 Yılı Ücret Gelirleri

 

Gelir Dilimi

Vergi Oranı

32.000 TL'ye kadar

15%

70.000 TL'nin 32.000 TL'si için 4.800 TL, fazlası 

20%

250.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL, fazlası

27%

880.000 TL'nin 250.000 TL'si için 61.000 TL, fazlası

35%

880.000 TL'den fazlasının 880.000 TL'si için 281.500 TL, fazlası

40%

Tek işverenden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri toplamının gelir vergisi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı (2022 yılı için 880.000 TL) aşması halinde beyan edilecektir.

2022 Yılı Ücret Dışındaki Gelirler

 

Gelir Dilimi

Vergi Oranı

32.000 TL'ye kadar

15%

70.000 TL'nin 32.000 TL'si için 4.800 TL, fazlası 

20%

170.000 TL'nin 70.000 TL'si için 12.400 TL, fazlası

27%

880.000 TL'nin 170.000 TL'si için 39.400 TL, fazlası

35%

880.000 TL'den fazlasının 880.000 TL'si için 287.900 TL, fazlası

40%

  • 2023 yılı ücret gelirlerine ve ücret dışındaki gelirlere 01.01.2023 tarihinden itibaren uygulanacak Gelir Vergisi Tarifesi:

 2023 Yılı Ücret Gelirleri

 

Gelir Dilimi

Vergi Oranı

70.000 TL'ye kadar

15%

150.000 TL'nin 70.000 TL'si için 10.500 TL, fazlası 

20%

550.000 TL'nin 150.000 TL'si için 26.500 TL, fazlası 

27%

1.900.000 TL'nin 550.000 TL'si için 134.500 TL, fazlası

35%

1.900.000 TL'den fazlasının 1.900.000 TL'si için 607.000 TL, fazlası

40%

 

2023 Yılı Ücret Dışındaki Gelirler

 

Gelir Dilimi

Vergi Oranı

70.000 TL'ye kadar

15%

150.000 TL'nin 70.000 TL'si için 10.500 TL, fazlası 

20%

370.000 TL'nin 150.000 TL'si için 26.500 TL, fazlası 

27%

1.900.000 TL'nin 370.000 TL'si için 85.900 TL, fazlası

35%

1.900.000 TL'den fazlasının 1.900.000 TL'si için 621.400 TL, fazlası

40%

 

YILLIK BEYANNAMENİN VERİLMESİ VE VERGİLERİN ÖDENMESİ:

Gelir vergisi mükellefleri, 2022 takvim yılına ilişkin gelir vergisi beyannamelerini, 1 ila 31 Mart 2023 tarihleri arasında verecekler ve beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisini ise Mart ve Temmuz ayları sonuna kadar iki eşit taksitte ödeyeceklerdir. Ödeme tarihleri açısından gelir türleri itibariyle herhangi bir ayrım yoktur.

Diğer yandan, yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilen gelirler üzerinden yıl içerisinde stopaj suretiyle ödenen vergilerin hesaplanan gelir vergisinden fazla olması halinde mahsup yoluyla indirilemeyen kısım mükellefe iade edilecek gelir vergisi olup, bu tutarın vergi dairesi tarafından bildiriminden itibaren bir yıl içinde talep edilmesi halinde 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yer alan usullere uygun olarak nakden yahut mahsuben iadesi mümkündür. Daha öncesinde 10.000,-TL olan incelemesiz ve teminatsız olarak verginin nakden iade sınırı ise, 06.10.2021 tarihinde 315 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yapılan değişiklik ile 50.000,-TL olarak belirlenmiştir. Bu tutarın yeniden değerleme oranında artırılması sonrasında 2023 yılında talep edilecek nakden iadelerde dikkate alınacak tutar 151.000 TL olarak hesaplanmıştır.

Öte yandan;

  • Gayrimenkullerden elde edilen kira gelirleri üzerinden yıl içerisinde tevkif yoluyla ödenen vergilerin tevkif edilip ödendiğinin vergi dairelerince merkezi sorgulama ekranından tespit edilebilmesi kaydıyla, bu vergilerin nakden iadesi için kira sözleşmelerinin ibrazı gerekli olmayacaktır (05.01.2012 tarih ve GVK-79/2012-1 Sayılı Gelir Vergisi Sirküleri). Bu tür durumlarda, iade dilekçesi ile tevkifatlara ilişkin tablo, iadenin yapılması için yeterli olacaktır.
  • Ücret ve ücret sayılan ödemeler ile menkul sermaye iratlarından kesilen vergilerin iadesi için 252 ve 315 Seri No.lu GV Genel Tebliği’nde yer alan belgelerin ibrazı gerekmektedir.

İlave olarak, 2019 ve devam eden yılların iadelerinde kullanılmak üzere 99 seri no.lu Gelir Vergisi Sirküleri ile Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi (GEKSİS) uygulamaya konulmuştur. Gelir ve kurumlar vergisi iade talepleri ile ilgili olarak iade işlemlerine hız kazandırılması, iade işlemleri açısından asgarî bir standart getirilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla hazırlanan Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi ile mükelleflerin elektronik ortamda gönderecekleri bilgi ve belgeler esas alınarak Gelir ve Kurumlar Vergisi iadelerine yönelik kontrol ve analizler elektronik ortamda yapılarak özet bir rapor halinde iadeyi yapacak birime ve mükellefe sunulacaktır. Buna göre iade taleplerinde 315 seri nolu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 99 seri no.lu Gelir Vergisi Sirküleri ile getirilen düzenlemelere de uyulması gerekmektedir.

Bununla birlikte, 25.02.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 470 seri no.lu VUK Genel Tebliği ile, Gelir İdaresi Başkanlığı daha önce sadece kira gelirleri için uygulanan "Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi" uygulamasını kaldırmış ve bu uygulamayı da kapsayan daha geniş “Hazır Beyan Sistemi” uygulamasını başlatmıştır. Hazır Beyan Sisteminin uygulanmasına 2016 takvim yılı gelirlerinin beyan dönemi itibarıyla başlanmıştır. Bu Sistem’den sadece ücret, gayrimenkul sermaye iradı (“GMSİ”), menkul sermaye iradı (“MSİ”), veya diğer kazanç ve irat (“DKİ”) gelirlerini ayrı ayrı veya birlikte elde eden mükellefler yararlanabilecektir. Ücret, GMSİ, MSİ veya DKİ’nin yanı sıra ticari, zirai veya serbest meslek kazancı elde edenler Hazır Beyan Sistemi üzerinden beyanname veremeyeceklerdir.

Hazır Beyan Sistemine Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet adresi (https://hazirbeyan.gib.gov.tr/#/) üzerinden giriş yapılacaktır.

Mükellefler güvenlik sorularını cevaplayarak veya İnternet Vergi Dairesi şifrelerini kullanarak sisteme giriş yapabilecek ve buradan Başkanlıkça kısmen veya tamamen önceden hazırlanmış beyannamelerini görüntüleyebilecek, doldurabilecek, değiştirebilecek ve onaylayabileceklerdir. İnternet Vergi Dairesi şifresi bulunmayan mükellefler, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 25.02.2016 tarih ve 470 Sıra No.lu Genel Tebliği ekinde yer alan "İnternet Hizmetleri Kullanım Başvuru Formu (Gerçek Kişiler)" ile herhangi bir vergi dairesine başvurarak kullanıcı kodu, parola ve şifre alabileceklerdir.

Bilgi ve değerlendirmelerinize sunulur.

Saygılarımızla.

     EKLER:

  1. Menkul Kıymet Kazançlarının / Menkul Sermaye İratlarının 2022 ve 2023 Yılları İtibariyle Vergileme Rejimi Tablosu
  2. Gelirlerin Beyanına İlişkin Örnekler

EK 1-A:

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

TEMETTÜ GELİRİ

(Türkiye’de Mukim Şirketten)

Dağıtım esnasında %10 stopaj var. Esas itibariyle tam mükellef kurumlardan elde edilen brüt kar payının yarısı istisna olup, kalan yarısı veya beyana tabi diğer gelirlerle toplamı 150.000,-TL’yi aşıyorsa beyan edilir. Beyan esnasında, karı dağıtan kurum tarafından yapılan stopajın tamamı mahsup edilir.

-Tam mükellef kurumların 1998 yılı ve öncesi döneme ait kazançlarının dağıtımı sonucu elde edilen temettü gelirleri beyan edilmez, bunlardan stopaj yapılmaz.

-Tam mükellef kurumların 1999–2002 yıllarına ait istisna kazançları ile GVK'nın geçici 61. maddesi kapsamında stopaja tabi tutulmuş yatırım indirimi istisnasına konu kazançlardan elde edilen temettülerin beyanı özellik arz etmektedir. Elde edilen net temettünün 1/9'u temettü tutarına ilave edilir ve brüt temettü bulunur. Yarısı veya beyana tabi diğer gelirlerle olan toplamı 150.000,-TL'yi aşıyorsa beyan edilir. Beyan edilen gelirin 1/5’i hesaplanan vergiden mahsup edilir.

Dağıtım esnasında daha önce %15 olarak uygulanan stopaj oranı, 22.12.2021 tarihi itibariyle %10 olarak yeniden belirlenmiştir. Esas itibariyle tam mükellef kurumlardan elde edilen brüt kar payının yarısı istisna olup, kalan yarısı veya beyana tabi diğer gelirlerle toplamı 70.000,-TL’yi aşıyorsa beyan edilir. Beyan esnasında, karı dağıtan kurum tarafından yapılan stopajın tamamı mahsup edilir.

-Tam mükellef kurumların 1998 yılı ve öncesi döneme ait kazançlarının dağıtımı sonucu elde edilen temettü gelirleri beyan edilmez, bunlardan stopaj yapılmaz.

-Tam mükellef kurumların 1999–2002 yıllarına ait istisna kazançları ile GVK'nın geçici 61. maddesi kapsamında stopaja tabi tutulmuş yatırım indirimi istisnasına konu kazançlardan elde edilen temettülerin beyanı özellik arz etmektedir. Elde edilen net temettünün 1/9'u temettü tutarına ilave edilir ve brüt temettü bulunur. Yarısı veya beyana tabi diğer gelirlerle olan toplamı 70.000,-TL'yi aşıyorsa beyan edilir. Beyan edilen gelirin 1/5’i hesaplanan vergiden mahsup edilir.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                       

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

TEMETTÜ GELİRİ

(Yurtdışında Mukim Şirketten)

Temettü geliri 8.400-TL'yi aşıyorsa brüt temettünün tamamı beyan edilir. Yurt dışında ödenen vergi Türkiye’de hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilecek yabancı vergi, bu gelir için Türkiye’de hesaplanan gelir vergisini aşamaz. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması hükümlerine ayrıca bakılmalıdır.

Temettü geliri 3.800-TL'yi aşıyorsa brüt temettünün tamamı beyan edilir. Yurt dışında ödenen vergi Türkiye’de hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Mahsup edilecek yabancı vergi, bu gelir için Türkiye’de hesaplanan gelir vergisini aşamaz. Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması hükümlerine ayrıca bakılmalıdır.

HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI

(01.01.2006 Öncesi İktisap Edilen)

Stopaja tabi değildir. 1-İvazsız iktisap edilen, 2-BİST’de işlem gören ve üç aydan fazla süre ile elde tutulan, 3-Tam mükellef kurumlara ait olup bir yıldan fazla süre ile elde tutulan, hisselerin satışından elde edilen kazançlar vergiye tabi değildir. Vergiye tabi alım satım kazancı tespit edilirken TEFE ile endeksleme yapılır (%10’luk artış şartı aranmaz).

Stopaja tabi değildir. 1-İvazsız iktisap edilen, 2-BİST’de işlem gören ve üç aydan fazla süre ile elde tutulan, 3-Tam mükellef kurumlara ait olup bir yıldan fazla süre ile elde tutulan, hisselerin satışından elde edilen kazançlar vergiye tabi değildir. Vergiye tabi alım satım kazancı tespit edilirken TEFE ile endeksleme yapılır (%10’luk artış şartı aranmaz).

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                        

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

 

HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI

(01.01.2006 Sonrası İktisap Edilen)

 

 

 

 

 

 

* Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla alınıp satılanlar: BİST’de işlem görenler bir yıldan fazla süreyle elde tutulup satılmışlarsa vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda ise (menkul kıymet yatırım ortaklıkları -MKYO- hisse senetleri hariç) %0 stopaj mevcuttur. Bir yıldan az süreyle elde tutulan MKYO hisse senetlerinin satışından sağlanan kazançlar üzerinden ilgili banka veya aracı kurum tarafından %10 oranında stopaj yapılır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmesi veya verilen beyannameye dahil edilmeleri gerekmez.

Banka ve aracı kurumlar vasıtası olmaksızın alınıp satılanlar: İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olup iki yıldan fazla

süreyle elde tutulanların alım satım kazancı vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda yıllık beyanname ile beyan söz konusudur. Kazanca değer artış kazancı istisnası uygulanmaz. Kazanç tespitinde eğer %10’dan fazla artış olmuşsa ÜFE ile endeksleme yapılır.

 

* Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla alınıp satılanlar: BİST’de işlem görenler bir yıldan fazla süreyle elde tutulup satılmışlarsa vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda ise (menkul kıymet yatırım ortaklıkları -MKYO- hisse senetleri hariç) %0 stopaj mevcuttur. Bir yıldan az süreyle elde tutulan MKYO hisse senetlerinin satışından sağlanan kazançlar üzerinden ilgili banka veya aracı kurum tarafından %10 oranında stopaj yapılır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmesi veya verilen beyannameye dahil edilmeleri gerekmez.

 * Banka ve aracı kurumlar vasıtası olmaksızın alınıp satılanlar: İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olup iki yıldan fazla süreyle elde tutulanların alım satım kazancı vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda yıllık beyanname ile beyan söz konusudur. Kazanca değer artış kazancı istisnası uygulanmaz. Kazanç tespitinde eğer %10’dan fazla artış olmuşsa ÜFE ile endeksleme yapılır.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE    

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

DEVLET TAHVİLİ - HAZİNE BONOSU FAİZİ

(31.12.2005 Öncesi TL Cinsinden İhraç

Edilen)

Stopaj var; ancak % 0, 2023 yılı gelirleri için belirlenecek indirim oranı sonrası kalan tutar 150.000,- TL'yi aşıyorsa beyanname verilir. (2023 yılında elde edilenler açısından, 1’den büyük gerçekleşmesi durumunda indirim oranı uygulanacaktır. Aksi takdirde beyan edilecektir.)

Stopaj var; ancak % 0, 2022 yılı gelirleri için belirlenecek indirim oranı sonrası kalan tutar 70.000,- TL'yi aşıyorsa beyanname verilir. (2022 yılında elde edilenler açısından, 1’den büyük gerçekleştiği için indirim oranı uygulanacak ve beyannameye dahil edilmeyecektir.)

DEVLET TAHVİLİ - HAZİNE BONOSU FAİZİ

(31.12.2005 Öncesi Döviz Cinsinden İhraç

Edilen)

Stopaj var; ancak %0. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim oranı uygulanmaz. Faiz geliri, diğer gelirler ile birlikte 150.000,- TL'yi aşıyorsa beyanname verilir.

Stopaj var; ancak %0. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim oranı uygulanmaz. Faiz geliri, diğer gelirler ile birlikte 70.000,- TL'yi aşıyorsa beyanname verilir.

DEVLET TAHVİLİ - HAZİNE BONOSU FAİZİ

(31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

Altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri %0, diğerleri %10 oranında stopaja tabidir. Diğer taraftan, daha öncesinde 22.12.2021 tarihi ile 31.12.2022 tarihi arasında iktisap edilen devlet tahvili ve hazine bonosundan elde edilen gelir ve kazançlara % 0 oranında stopaj uygulanmasına yönelik düzenleme, 29.12.2022 tarih ve 32058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararları ile 30.06.2023 tarihine kadar uzatılmıştır.

Döviz cinsinden ihraç edilenlerde itfada oluşan anapara kur farkından stopaj yapılmaz.

Stopaj nihai vergidir, beyan edilmez.

 

Altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri % 0, diğerleri %10 oranında stopaja tabidir. Diğer taraftan, 22.12.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 4937 sayılı Cumhurbaşkanı Kararları uyarınca; 22.12.2021 tarihi ile 31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen devlet tahvili ve hazine bonosundan elde edilen gelir ve kazançlara % 0 oranında stopaj uygulanacaktır.

Döviz cinsinden ihraç edilenlerde itfada oluşan anapara kur farkından stopaj yapılmaz.

Stopaj nihai vergidir, beyan edilmez.

 

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                        

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

TOKİ ve Öİ TARAFINDAN ÇIKARILAN MENKUL KIYMET FAİZ GELİRİ (31.12.2005

Öncesi İhraç Edilen)

Stopaj var; ancak %0. 2023 yılı gelirleri için belirlenecek indirim oranı sonrası kalan tutar 150.000,-TL'yi aşıyorsa beyanname verilir. (2023 yılında elde edilenler açısından, 1’den büyük gerçekleşmesi durumunda indirim oranı uygulanacaktır.)

Stopaj var; ancak %0. 2022 yılı gelirleri için belirlenecek indirim oranı sonrası kalan tutar 70.000,-TL'yi aşıyorsa beyanname verilir. (2022 yılında elde edilenler açısından, 1’den büyük gerçekleştiği için indirim oranı uygulanacak ve beyannameye dahil edilmeyecektir.)

TOKİ ve Öİ TARAFINDAN ÇIKARILAN MENKUL KIYMET FAİZ GELİRİ (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

%10 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

TAM MÜKELLEF KURUMLARCA YURTDIŞINDA İHRAÇ EDİLEN TAHVİLLERDEN ELDEN EDİLEN FAİZ GELİRLERİ

Vadesi 1 yıla kadar olanlar %7, 1-3 yıl arası olanlar %3, 3 yıl ve üzerinde olanlar %0 oranında stopaja tabidir. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim uygulanmaz. Faiz geliri (brüt) ile diğer gelirler toplamı 150.000,-TL’yi aşıyorsa beyanname verilir.

Vadesi 1 yıla kadar olanlar %7, 1-3 yıl arası olanlar %3, 3 yıl ve üzerinde olanlar %0 oranında stopaja tabidir. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim uygulanmaz. Faiz geliri (brüt) ile diğer gelirler toplamı 70.000,-TL’yi aşıyorsa beyanname verilir.

TAM MÜKELLEF VARLIK KİRALAMA ŞİRKETLERİNCE YURTDIŞINDA İHRAÇ EDİLEN KİRA SERTİFİKALARINDAN ELDE EDİLEN FAİZ GELİRLERİ (KİRA PAYLARI)

Vadesi 1 yıla kadar olanlar %7, 1-3 yıl arası olanlar %3, 3 yıl ve üzerinde olanlar %0 oranında stopaja tabidir. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim uygulanmaz. Faiz geliri (brüt) ile diğer gelirler toplamı 150.000,-TL’yi aşıyorsa beyanname verilir.

Vadesi 1 yıla kadar olanlar %7, 1-3 yıl arası olanlar %3, 3 yıl ve üzerinde olanlar %0 oranında stopaja tabidir. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim uygulanmaz. Faiz geliri (brüt) ile diğer gelirler toplamı 70.000,-TL’yi aşıyorsa beyanname verilir.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                             

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

HAZİNE TARAFINDAN İHRAÇ EDİLEN EURO BOND FAİZ GELİRLERİ

Sıfır oranlı stopaja tabidir. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim uygulanmaz. Elde edilen faiz geliri ile diğer gelirler toplamı 150.000,-TL’yi aşıyorsa yıllık beyanname ile beyan edilir. İtfa sırasında oluşan anapara değer artışları irat sayılmaz.

Sıfır oranlı stopaja tabidir. GVK mülga 76. maddede yazılı indirim uygulanmaz. Elde edilen faiz geliri ile diğer gelirler toplamı 70.000,-TL’yi aşıyorsa yıllık beyanname ile beyan edilir. İtfa sırasında oluşan anapara değer artışları irat sayılmaz.

DİĞER HER TÜRLÜ TAHVİL VE BONO FAİZLERİ (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

%10 stopaj var. 2023 yılı gelirleri için belirlenecek indirim oranı sonrası kalan tutar 150.000,- TL'yi aşıyorsa beyanname verilir. (2023 yılında elde edilenler açısından, 1’den büyük gerçekleşmesi durumunda indirim oranı uygulanacaktır.)

%10 stopaj var. 2022 yılı gelirleri için belirlenecek indirim oranı sonrası kalan tutar 70.000,- TL'yi aşıyorsa beyanname verilir. (2022 yılında elde edilenler açısından, 1’den büyük gerçekleştiği için indirim oranı uygulanacaktır.)

DİĞER HER TÜRLÜ TAHVİL VE BONO FAİZLERİ İLE KİRA SERTİFİKASI FAİZLERİ (KİRA PAYLARI)

(31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

%10 stopaj var. Diğer taraftan muhtelif tarihlerde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları uyarınca (son Karar; 28.12.2022 tarih ve 6618 sayılı CB kararı) 23.12.2020 tarihi ile 30.06.2023 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen; fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin tevkifat oranları, vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %5, vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %3, vadesi 1 yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden %0 şekilde uygulanacaktır. Stopaj nihai vergi olup,

%10 stopaj var. Diğer taraftan, muhtelif tarihlerde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları uyarınca (son Karar; 28.12.2022 tarih ve 6618 sayılı CB kararı) 23.12.2020 tarihi ile 30.06.2023 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen;fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin tevkifat oranları, vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %5, vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %3, vadesi 1 yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden %0 şekilde

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

 2022 YILI GELİRLERİ

 

ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

uygulanacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

DEVLET / ÖZEL SEKTÖR TAHVİLİ İLE HAZİNE BONOSU ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

Stopaj yok. GVK geçici 59. maddede yazılı istisna uygulanmaz. Maliyet bedeline TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz). Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2023 yılı için hesaplanacak istisna uygulanır (GVK Mük. Md. 80). İstisnayı aşan kısım beyan edilir.

Stopaj yok. GVK geçici 59. maddede yazılı istisna uygulanmaz. Maliyet bedeline TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz). Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2022 yılı için hesaplanacak istisna uygulanır (GVK Mük. Md. 80).

İstisnayı aşan kısım beyan edilir.

DEVLET / ÖZEL SEKTÖR TAHVİLİ İLE HAZİNE BONOSU ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

%10 stopaj var. Diğer taraftan muhtelif tarihlerde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları uyarınca (son Karar; 28.12.2022 tarih ve 6618 sayılı CB kararı) 23.12.2020 tarihi ile 30.06.2023 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen; Bankalar tarafından ihraç edilen tahvil ve bonolardan elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin olarak, 6 aydan az süreyle (6 ay dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %5, 1 yıldan az süreyle (1 yıl dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %3, 1 yıldan fazla süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %0 oranında stopaj yapılacaktır.

%10 stopaj var. Diğer taraftan muhtelif tarihlerde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararları uyarınca (son Karar; 28.12.2022 tarih ve 6618 sayılı CB kararı) 23.12.2020 tarihi ile 30.06.2023 tarihi (bu tarih dahil) arasında iktisap edilen; Bankalar tarafından ihraç edilen tahvil ve bonolardan elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin olarak, 6 aydan az süreyle (6 ay dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %5, 1 yıldan az süreyle (1 yıl dahil) elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %3, 1 yıldan fazla süreyle elde tutulanların elden çıkarılmasından doğan kazançlardan %0 oranında stopaj yapılacaktır.

Beyanname verilmesi veya beyannameye dahil edilmesi gerekmez. Birden fazla aracı kurum

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                    

 2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

 

Beyanname verilmesi veya beyannameye dahil edilmesi gerekmez. Birden fazla aracı kurum ve/veya banka kullanılması durumunda bir tarafta oluşan zararın diğer taraftan elde edilen karlara mahsup edilmesi veya sonraki üç aylık dönemlerde oluşan zararın önceki dönemlerde ortaya çıkan kara mahsubu amacıyla dileyen mükelleflerin bu kazançları için ihtiyari beyanname vermeleri mümkündür. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

ve/veya banka kullanılması durumunda bir tarafta oluşan zararın diğer taraftan elde edilen karlara mahsup edilmesi veya sonraki üç aylık dönemlerde oluşan zararın önceki dönemlerde ortaya çıkan kara mahsubu amacıyla dileyen mükelleflerin bu kazançları için ihtiyari beyanname vermeleri mümkündür. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır.

(31.12.2025 tarihine kadar).

HAZİNE TARAFINDAN İHRAÇ EDİLEN EUROBOND ALIM SATIM KAZANCI

(31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti TEFE ile endekslenir (%10’luk artış şartı aranmaz). Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2023 yılı için hesaplanacak istisna tutarı uygulanır. İstisnayı aşan kısım beyan edilir. (GVK Mük. Md. 80).

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti TEFE ile endekslenir (%10’luk artış şartı aranmaz). Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2022 yılı için hesaplanacak istisna tutarı uygulanır. İstisnayı aşan kısım beyan edilir. (GVK Mük. Md. 80).

 

HAZİNE TARAFINDAN İHRAÇ EDİLEN EUROBOND ALIM SATIM KAZANCI

(31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti, kıymetin elde tutulduğu dönem enflasyon oranının %10’un üzerinde olması durumunda elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Yİ-ÜFE ile endekslenir. Satış bedeli ile endeksli maliyet arasındaki fark beyan edilir.  Stopaj ve istisna uygulanmaz.

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti, kıymetin elde tutulduğu dönem enflasyon oranının %10’un üzerinde olması durumunda elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Yİ-ÜFE ile endekslenir. Satış bedeli ile endeksli maliyet arasındaki fark beyan edilir. Stopaj ve istisna uygulanmaz.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

TAM MÜKELLEF KURUMLAR TARAFINDAN YURTDIŞINDA İHRAÇ EDİLEN TAHVİL ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti TEFE ile endekslenir (%10’luk artış şartı aranmaz). Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2023 yılı için hesaplanacak istisna tutarı uygulanır. İstisnayı aşan kısım beyan edilir. (GVK Mük. Md. 80).

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti TEFE ile endekslenir (%10’luk artış şartı aranmaz). Diğer alım satım kazançlarıyla birlikte 2022 yılı için hesaplanacak istisna tutarı uygulanır. İstisnayı aşan kısım beyan edilir. (GVK Mük. Md. 80).

 

TAM MÜKELLEF KURUMLAR TARAFINDAN YURTDIŞINDA İHRAÇ EDİLEN TAHVİL ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti, kıymetin elde tutulduğu dönem enflasyon oranının %10’un üzerinde olması durumunda elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Yİ-ÜFE ile endekslenir. Satış bedeli ile endeksli maliyet arasındaki fark beyan edilir. Stopaj ve istisna uygulanmaz.

TL cinsinden hesaplanan alış maliyeti, kıymetin elde tutulduğu dönem enflasyon oranının %10’un üzerinde olması durumunda elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere Yİ-ÜFE ile endekslenir. Satış bedeli ile endeksli maliyet arasındaki fark beyan edilir.

Stopaj ve istisna uygulanmaz.

VARLIK KİRALAMA ŞİRKETLERİNCE YURTİÇİNDE İHRAÇ EDİLEN KİRA SERTİFİKASI ALIM SATIM

KAZANCI

Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama A.Ş. tarafından ihraç edilen altına dayalı kira sertifikaları %0,

Diğerleri; 24/05/2020 öncesi alım yapılanlarda %10 oranında, 24/05/2020 sonrası alım yapılanlarda ise %15 oranında stopaja tabidir.

23/12/2020 ile 30/06/2023 tarihleri arasında fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen kazançlar; Vadesi 6 aya kadar olan kira sertifikalarından elde edilenler %5, Vadesi 1 yıla kadar olan kira sertifikalarından (1 yıl dahil) elde edilenler %3, Vadesi 1 yıldan uzun olan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja

Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama A.Ş. tarafından ihraç edilen altına dayalı kira sertifikaları %0,

Diğerleri; 24/05/2020 öncesi alım yapılanlarda %10 oranında, 24/05/2020 sonrası alım yapılanlarda ise %15 oranında stopaja tabidir.

23/12/2020 ile 31/03/2022 tarihleri arasında fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen kazançlar; Vadesi 6 aya kadar olan kira sertifikalarından elde edilenler %5, Vadesi 1 yıla kadar olan kira sertifikalarından (1 yıl dahil) elde edilenler %3, Vadesi 1 yıldan uzun olan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabidir.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

 

tabidir. (22.12.2021 ile 30.06.2023 arasında satın alınan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabi) Stopaj nihai vergidir. Beyan edilmez.

(22.12.2021 ile 31.12.2022 arasında satın alınan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabi) Stopaj nihai vergidir. Beyan edilmez.

TAM MÜKELLEF VARLIK KİRALAMA ŞİRKETLERİ TARAFINDAN YURTDIŞINDA İHRAÇ EDİLEN KİRA SERTİFİKASI ALIM SATIM KAZANCI

Vadesine göre %0 ile %7 arasında değişen oranlarda stopaja tabidir.

Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama A.Ş. tarafından ihraç edilenlerde stopaj oranı %0.

Yabancı para cinsinden ihraç edilen kira sertifikalarının itfasında oluşan anapara kur farkı gelir sayılmaz.

Elde edilen gelirlerin, stopaja tabi tutulmuş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte, 2023 yılı için geçerli olan 150.000 TL’lik beyan sınırını aşması halinde, gelirin tamamı beyan edilir. Ödenen stopaj beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilir

Vadesine göre %0 ile %7 arasında değişen oranlarda stopaja tabidir.

Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama A.Ş. tarafından ihraç edilenlerde stopaj oranı %0.

Yabancı para cinsinden ihraç edilen kira sertifikalarının itfasında oluşan anapara kur farkı gelir sayılmaz.

Elde edilen gelirlerin, stopaja tabi tutulmuş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte, 2022 yılı için geçerli olan 70.000 TL’lik beyan sınırını aşması halinde, gelirin tamamı beyan edilir. Ödenen stopaj beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilir

    Öİ     TARAFINDAN     ÇIKARILAN MENKUL KIYMET ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

Stopaj yok. Maliyet bedeli TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz). 2023 yılı için hesaplanacak istisna uygulanır (GVK Mük. Md. 80).

Stopaj yok. Maliyet bedeli TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz). 2022 yılı için hesaplanacak istisna uygulanır (GVK Mük. Md. 80).

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

Öİ TARAFINDAN ÇIKARILAN MENKUL KIYMET ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

%10 stopaj var. Ayrıca beyanname verilmesi veya beyannameye dahil edilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Ayrıca beyanname verilmesi veya beyannameye dahil edilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

MEVDUAT FAİZİ (TL)

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir.

Öte yandan 28.12.2022 tarihinde yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 01 Ocak 2023 – 30 Haziran 2023 tarihleri arasında açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden;

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplarda %5,

1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %3,

1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %0,

oranlı stopaj uygulanması kararlaştırılmıştır.

31.12.2021 (altın hesapları için 28.12.2021) tarihi itibariyle mevcut olan döviz ve altın hesaplarında bulunan döviz ve altının dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilmesinden elde edilen mevduat faizleri de %0 oranında stopaja tabidir.

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir.

Daha önceki Cumhurbaşkanı Kararları ve 27.06.2022 tarihinde yayımlanan 5752 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 01 Ocak 2022 - 31 Aralık 2022 tarihleri arasında açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden;

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplarda %5,

1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplarda %3,

1 yıldan uzun vadeli hesaplarda %0,

 oranlı stopaj uygulanması kararlaştırılmıştır.

31.12.2021 (altın hesapları için 28.12.2021) tarihi itibariyle mevcut olan döviz ve altın hesaplarında bulunan döviz ve altının dönüşüm kuru/fiyatı

 

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                 

 2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

 

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

üzerinden Türk lirasına çevrilmesinden elde edilen mevduat faizleri de %0 oranında stopaja tabidir.

 Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

DÖVİZ TEVDİAT HESAPLARINA ÖDENEN FAİZLER İLE DÖVİZ KATILMA HESAPLARINA ÖDENEN KAR PAYLARI

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %18 oranında stopaja tabidir. Söz konusu oranlar vadeli hesaplar yönünden 02.01.2013 tarihinden itibaren açılacak veya vadesi yenilenecek olan hesaplara ödenecek faiz ve kar payları için geçerlidir.

21 Aralık 2021 tarihinden itibaren açılan kur korumalı vadeli mevduat hesapları, 20.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan döviz tevdiat hesaplarından ve 28.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan altın mevduat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen mevduat hesaplarında %0 oranında stopaj yapılır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

 

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %18 oranında stopaja tabidir. Söz konusu oranlar vadeli hesaplar yönünden 02.01.2013 tarihinden itibaren açılacak veya vadesi yenilenecek olan hesaplara ödenecek faiz ve kar payları için geçerlidir.

21 Aralık 2021 tarihinden itibaren açılan kur korumalı vadeli mevduat hesapları, 20.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan döviz tevdiat hesaplarından ve 28.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan altın mevduat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen mevduat hesaplarında %0 oranında stopaj yapılır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                                 

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

KATILIM BANKALARINCA KATILMA HESABI KARŞILIĞINDA ÖDENEN KAR PAYLARI

Vadesiz, ihbarlı ve özel cari hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir. Diğer taraftan, 28.12.2022 tarihinde yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 01 Ocak 2023 – 30 Haziran 2023 tarihleri arasında açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden;

 vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %0 stopaj oranları geçerli olacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

Vadesiz, ihbarlı ve özel cari hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir. Diğer taraftan, Daha önceki Cumhurbaşkanı Kararları ve 27.06.2022 tarihinde yayımlanan 5752 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 01 Ocak 2022 - 31 Aralık 2022 tarihleri arasında açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden; vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %0 stopaj oranları geçerli olacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

REPO GELİRİ

%15 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

%15 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar).

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE          

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

(A) VE (B) TİPİ MENKUL KIYMET YATIRIM FONLARI KATILMA BELGELERİ ALIM SATIM KAZANCI (Hisse Senedi Yoğun Fonlar Hariç)

23.12.2020-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilen (değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç)yatırım fonlarından elde edilen gelirler; iki yıldan uzun süre elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelirlerde %0 oranında, diğerlerinde ise %10 stopaj var. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. Sürekli olarak portföyünün en az %51’i BİST’de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan gelirlerde stopaj ve beyan yok (31.12.2025 tarihine kadar).

23.12.2020-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilen (değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç)yatırım fonlarından elde edilen gelirler; iki yıldan uzun süre elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelirlerde %0 oranında, diğerlerinde ise %10 stopaj var. %10 stopaj var. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. Sürekli olarak portföyünün en az   %51’i BİST’de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan gelirlerde stopaj ve beyan yok

(31.12.2025 tarihine kadar).

HİSSE SENEDİ YOĞUN FONLARIN KATILMA BELGELERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR

Stopaj var; ancak %0. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez.

(31.12.2025 tarihine kadar).

Stopaj var; ancak %0. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez.

(31.12.2025 tarihine kadar).

OFF-SHORE FAİZ GELİRLERİ (TL)

8.400,-TL’yi aşarsa beyan edilir.

3.800,-TL’yi aşarsa beyan edilir.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE                                  

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

OFF-SHORE FAİZ GELİRLERİ (DÖVİZ)

8.400,-TL’yi aşarsa beyan edilir.

3.800,-TL’yi aşarsa beyan edilir.

ALACAK FAİZLERİ

8.400,-TL’yi aşarsa beyan edilir.

3.800,-TL’yi aşarsa beyan edilir.

VADELİ İŞLEM VE OPSİYON SÖZLEŞMELERİ

%10 stopaj var. Ancak hisse senetleri ve hisse senedi endeksleri üzerine düzenlenenlerde stopaj

%0 olarak uygulanır. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı düzenlenenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Ancak hisse senetleri ve hisse senedi endeksleri üzerine düzenlenenlerde stopaj

%0 olarak uygulanır. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı düzenlenenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

ARACI KURULUŞ VARANTLARI

Hisse senetleri ve hisse senedi endekslerine dayalı BİST’de işlem görenler için %0 stopaj var. Diğerleri için stopaj GVK geçici 67. maddede yazılı genel hükümler çerçevesinde tespit edilir. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı BİST’de işlem görenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

Hisse senetleri ve hisse senedi endekslerine dayalı BİST’de işlem görenler için %0 stopaj var. Diğerleri için stopaj GVK geçici 67. maddede yazılı genel hükümler çerçevesinde tespit edilir. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı BİST’de işlem görenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAM MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE 

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

DİĞER SERMAYE PİYASASI

ARAÇLARININ ALIM SATIM KAZANCI

%10 stopaj var. Ayrıca yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı

%10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Ayrıca yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı

%10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

          

     EK 1-B

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

 

2022 YILI GELİRLERİ

 

TEMETTÜ GELİRİ

(Türkiye’de Mukim Şirketten)

Dağıtım esnasında %10 oranında stopaj yapılır. Ancak çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları dikkate alınmalıdır.

 

Dağıtım esnasında daha önce %15 olarak uygulanan stopaj oranı, 22.12.2021 tarihi itibariyle %10 olarak yeniden belirlenmiştir. Ancak çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları dikkate alınmalıdır.

HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI

(01.01.2006 Öncesi İktisap Edilen)

 

 

 

 

 

 

Stopaja tabi değildir.

1-İvazsız iktisap edilen,

2-BİST’de işlem gören ve üç aydan fazla süre ile elde tutulan,

3-Tam mükellef kurumlara ait olup bir yıldan fazla süre ile elde tutulan,

hisselerin satışından elde edilen kazançlar vergiye tabi değildir. Vergiye tabi alım satım kazancı tespit edilirken TEFE ile endeksleme yapılabilir (%10’luk artış şartı aranmaz). Alım satım kazancının 2023 için hesaplanacak kısmı istisnadır. Kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmaz. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

Stopaja tabi değildir.

1-İvazsız iktisap edilen,

2-BİST’de işlem gören ve üç aydan fazla süre ile elde tutulan,

3-Tam mükellef kurumlara ait olup bir yıldan fazla süre ile elde tutulan,

hisselerin satışından elde edilen kazançlar vergiye tabi değildir. Vergiye tabi alım satım kazancı tespit edilirken TEFE ile endeksleme yapılabilir (%10’luk artış şartı aranmaz). Alım satım kazancının 2022 için hesaplanacak kısmı istisnadır. Kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmaz. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

HİSSE SENEDİ ALIM SATIM KAZANCI

(01.01.2006 Sonrası İktisap Edilen)

Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla alınıp satılanlar: BİST’de işlem görenler bir yıldan fazla süreyle elde tutulup satılmışlarsa vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda ise (menkul kıymet yatırım ortaklıkları -MKYO- hisse senetleri hariç) %0 stopaj mevcuttur. Bir yıldan az süreyle elde tutulan MKYO hisse senetlerinin satışından sağlanan kazançlar üzerinden ilgili banka veya aracı kurum tarafından %10 oranında stopaj yapılır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmesi veya verilen beyannameye dahil edilmeleri gerekmez. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

 * Banka ve aracı kurumlar vasıtası olmaksızın alınıp satılanlar: İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olup iki yıl süre ile elde tutulanların alım satım kazancı vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda yıllık beyanname ile beyan söz konusu. Kazanca değer artış kazancı istisnası uygulanmaz. Kazanç tespitinde eğer %10’dan fazla artış olmuşsa Yİ-ÜFE ile endeksleme yapılır.  Kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmaz. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

 

* Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla alınıp satılanlar: BİST’de işlem görenler bir yıldan fazla süreyle elde tutulup satılmışlarsa vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda ise (menkul kıymet yatırım ortaklıkları -MKYO- hisse senetleri hariç) %0 stopaj mevcuttur. Bir yıldan az süreyle elde tutulan MKYO hisse senetlerinin satışından sağlanan kazançlar üzerinden ilgili banka veya aracı kurum tarafından %10 oranında stopaj yapılır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmesi veya verilen beyannameye dahil edilmeleri gerekmez. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

 * Banka ve aracı kurumlar vasıtası olmaksızın alınıp satılanlar: İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olup iki yıl süre ile elde tutulanların alım satım kazancı vergiye tabi değildir. Diğer durumlarda yıllık beyanname ile beyan söz konusu. Kazanca değer artış kazancı istisnası uygulanmaz. Kazanç tespitinde eğer %10’dan fazla artış olmuşsa Yİ-ÜFE ile endeksleme yapılır. Kur farkından doğan kazançlar dikkate alınmaz. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

DEVLET TAHVİLİ - HAZİNE BONOSU

FAİZİ (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

Stopaj var; ancak %0. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez.

Stopaj var; ancak %0. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez.

DEVLET TAHVİLİ - HAZİNE BONOSU

FAİZİ (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

 

Altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri %0,

Diğerleri %10 (22.12.2021 ile 30.06.2023 arasında satın alınanlar; %0) oranında stopaja tabidir.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez. (31.12.2025 tarihine kadar).

Altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri %0,

Diğerleri %10 (22.12.2021 ile 30.06.2023 arasında satın alınanlar; %0) oranında stopaja tabidir.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez. (31.12.2025 tarihine kadar).

TOKİ ve Öİ TARAFINDAN ÇIKARILAN

MENKUL KIYMET FAİZ GELİRİ

(31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

Stopaj var; ancak %0. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez.

Stopaj var; ancak %0. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez.

TOKİ ve Öİ TARAFINDAN ÇIKARILAN

MENKUL KIYMET FAİZ GELİRİ

(31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

%10 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez. (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez. (31.12.2025 tarihine kadar).

TAM MÜKELLEF KURUMLARCA

YURTDIŞINDA İHRAÇ EDİLEN

TAHVİLLERDEN ELDEN EDİLEN FAİZ

GELİRLERİ

Vadesi 1 yıla kadar olanlar için % 7,

1-3 yıl arası olanlar için % 3,

3 yıl ve üzeri olanlar için %0 stopaj uygulanır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (GVK geçici md.67/7) .

Vadesi 1 yıla kadar olanlar için % 7,

1-3 yıl arası olanlar için % 3,

3 yıl ve üzeri olanlar için %0 stopaj uygulanır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (GVK geçici md.67/7) .

TAM MÜKELLEF VARLIK KİRALAMA

ŞİRKETLERİNCE YURTDIŞINDA İHRAÇ

EDİLEN KİRA SERTİFİKALARINDAN ELDEN

EDİLEN FAİZ GELİRLERİ (KİRA PAYLARI)

Vadesi 1 yıla kadar olanlar için % 7,

1-3 yıl arası olanlar için % 3,

3 yıl ve üzeri olanlar için %0 stopaj uygulanır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (GVK geçici md.67/7) .

Vadesi 1 yıla kadar olanlar için % 7,

1-3 yıl arası olanlar için % 3,

3 yıl ve üzeri olanlar için %0 stopaj uygulanır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (GVK geçici md.67/7) .

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

HAZİNE TARAFINDAN İHRAÇ EDİLEN EUROBOND FAİZ GELİRLERİ

%0 stopaj var. Ayrıca beyan edilmez veya diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye dahil edilmez (GVK geçici md.67/7).

%0 stopaj var. Ayrıca beyan edilmez veya diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye dahil edilmez (GVK geçici md.67/7).

DİĞER HER TÜRLÜ TAHVİL VE BONO

FAİZLERİ (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

%10 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez.

%10 stopaj var. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez.

 

DİĞER HER TÜRLÜ TAHVİL VE BONO

FAİZLERİ İLE KİRA SERTİFİKASI FAİZLERİ

(KİRA PAYLARI) (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

%10 stopaj var. 23.05.2020 tarihinden sonra iktisap edilen özel sektör şirket finansman bonosu ve kiralama sertifikaları faiz gelirlerinde %15 stopaj var. Türk bankalarınca ihraç edilmiş olanlardan 23.12.2020-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilenlerden elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin tevkifat oranları, vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %5, vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %3, vadesi 1 yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden %0 şekilde uygulanacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez. (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. 23.05.2020 tarihinden sonra iktisap edilen özel sektör şirket finansman bonosu ve kiralama sertifikaları faiz gelirlerinde %15 stopaj var. Türk bankalarınca ihraç edilmiş olanlardan 23.12.2020-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilenlerden elde edilen gelir ve kazançlara ilişkin tevkifat oranları, vadesi 6 aya kadar (6 ay dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %5, vadesi 1 yıla kadar (1 yıl dahil) olanlara sağlanan gelirlerden %3, vadesi 1 yıldan uzun olanlara sağlanan gelirlerden %0 şekilde uygulanacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez. (31.12.2025 tarihine kadar).

  

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

DEVLET / ÖZEL SEKTÖR TAHVİLİ VE

HAZİNE BONOSU ALIM SATIM KAZANCI (31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

 

Stopaj yok. Maliyet bedeline TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz). GVK mükerrer 80. madde uyarınca 2023 için hesaplanacak istisna mevcuttur. Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

Stopaj yok. Maliyet bedeline TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz). GVK mükerrer 80. madde uyarınca 2022 için hesaplanacak istisna mevcuttur. Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

TÜRKİYE’DE İHRAÇ EDİLEN DEVLET TAHVİLİ İLE HAZİNE BONOSU

VE KİRA SERTİFİKASI ALIM SATIM

KAZANCI (31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

 

 

Altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri ile kira sertifikalarında %0,

22.12.2021-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilenlerde %0,

Diğerlerinde ise %10 stopaj var.

Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır.

(31.12.2025 tarihine kadar).

Altına dayalı devlet iç borçlanma senetleri ile kira sertifikalarında %0,

22.12.2021-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilenlerde %0,

Diğerlerinde ise %10 stopaj var.

Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır.

(31.12.2025 tarihine kadar).

HAZİNE TARAFINDAN İHRAÇ EDİLEN EUROBOND ALIM SATIM KAZANCI

Stopaja tabi değildir; beyan edilmez (GVK geçici md.67/7).

Stopaja tabi değildir; beyan edilmez (GVK geçici md.67/7).

TAM MÜKELLEF KURUMLAR

TARAFINDAN YURTDIŞINDA İHRAÇ

EDİLEN TAHVİL ALIM SATIM KAZANCI

Stopaja tabi değildir; beyan edilmez (GVK geçici md.67/7).

Stopaja tabi değildir; beyan edilmez (GVK geçici md.67/7).

TAM MÜKELLEF VARLIK KİRALAMA

ŞİRKETLERİ TARAFINDAN YURTDIŞINDA

İHRAÇ EDİLEN KİRA SERTİFİKASI ALIM

SATIM KAZANCI

Stopaja tabi değildir; beyan edilmez (GVK geçici md.67/7).

 

Stopaja tabi değildir; beyan edilmez (GVK geçici md.67/7).

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

VARLIK KİRALAMA ŞİRKETLERİ TARAFINDAN YURTİÇİNDE İHRAÇ EDİLEN KİRA SERTİFİKASI ALIM SATIM KAZANCI

 

 

 

 

 

%10 stopaj var. 23/12/2020 ile 30/06/2023 tarihleri arasında fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen kazançlar; Vadesi 6 aya kadar olan kira sertifikalarından elde edilenler %5, Vadesi 1 yıla kadar olan kira sertifikalarından (1 yıl dahil) elde edilenler %3, Vadesi 1 yıldan uzun olan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabidir. (22.12.2021 ile 30.06.2023 arasında satın alınan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabi)

Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır.

(31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. 23/12/2020 ile 30/06/2023 tarihleri arasında fon kullanıcısının bankalar olduğu varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen kazançlar; Vadesi 6 aya kadar olan kira sertifikalarından elde edilenler %5, Vadesi 1 yıla kadar olan kira sertifikalarından (1 yıl dahil) elde edilenler %3, Vadesi 1 yıldan uzun olan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabidir. (22.12.2021 ile 30.06.2023 arasında satın alınan kira sertifikalarından elde edilenler %0 oranında stopaja tabi)

Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır.

(31.12.2025 tarihine kadar).

Öİ TARAFINDAN   ÇIKARILAN MENKUL KIYMET ALIM SATIM KAZANCI

(31.12.2005 Öncesi İhraç Edilen)

 

 

Stopaj yok. Maliyet bedeline TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz), GVK mükerrer 80. madde uyarınca 2023 için hesaplanacak istisna var. Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

Stopaj yok. Maliyet bedeline TEFE oranında eskalasyon uygulanır (%10’luk artış şartı aranmaz), GVK mükerrer 80. madde uyarınca 2022 için hesaplanacak istisna var. Kur farkından doğan kazançlar vergiye tabi değildir. ÇVÖ Anlaşmalarının 13. maddesinin dikkate alınması gerekir.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

Öİ TARAFINDAN ÇIKARILAN MENKUL KIYMET ALIM SATIM KAZANCI

(31.12.2005 Sonrası İhraç Edilen)

% 10 stopaj var. Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

% 10 stopaj var. Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. (31.12.2025 tarihine kadar).

 

MEVDUAT FAİZİ (TL)

 

 

 

 

 

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir.

28.12.2022 tarihinde yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 30 Eylül 2020 - 30 Haziran 2023 tarihleri arasında açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden;

vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %0 stopaj oranları geçerli olacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak, ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir.

Öte yandan, daha önceki Cumhurbaşkanı Kararları ve 28.12.2022 tarihinde yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 30 Eylül 2020 - 30 Haziran 2023 tarihleri arasında açılan veya vadesi yenilenen TL mevduat hesaplarına yürütülen faizler üzerinden;

vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %0 stopaj oranları geçerli olacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak, ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

DÖVİZ TEVDİAT HESAPLARINA ÖDENEN FAİZLER İLE DÖVİZ KATILMA HESAPLARINA ÖDENEN KAR PAYLARI

 

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %18 oranında stopaja tabidir. Söz konusu oranlar vadeli hesaplar yönünden 02.01.2013 tarihinden itibaren açılacak veya vadesi yenilenecek olan hesaplara ödenecek faiz ve kar payları için geçerlidir.

Öte yandan, 21 Aralık 2021 tarihinden itibaren açılan kur korumalı vadeli mevduat hesapları, 20.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan döviz tevdiat hesaplarından ve 28.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan altın mevduat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen mevduat hesaplarında %0, oranında stopaj yapılır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak, ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

Vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %20, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %18 oranında stopaja tabidir. Söz konusu oranlar vadeli hesaplar yönünden 02.01.2013 tarihinden itibaren açılacak veya vadesi yenilenecek olan hesaplara ödenecek faiz ve kar payları için geçerlidir.

Öte yandan, 21 Aralık 2021 tarihinden itibaren açılan kur korumalı vadeli mevduat hesapları, 20.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan döviz tevdiat hesaplarından ve 28.12.2021 tarihi itibariyle mevcut olan altın mevduat hesaplarından dönüşüm kuru üzerinden Türk Lirasına çevrilen mevduat hesaplarında %0, oranında stopaj yapılır.

Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak, ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

 

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

 

 

 

KATILIM BANKALARINCA KATILMA

HESABI KARŞILIĞINDA ÖDENEN KAR PAYLARI

 

 

 

 

Vadesiz, ihbarlı ve özel cari hesaplar ile 6 aya kadar 6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir. Diğer taraftan, 28.12.2022 tarihinde yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 01 Ocak 2022 - 30 Haziran 2023 tarihleri arasında vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %0 stopaj oranları geçerli olacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak, ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

Vadesiz, ihbarlı ve özel cari hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %15, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %12, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %10 oranında stopaja tabidir. Öte yandan, daha önceki Cumhurbaşkanı Kararları ve 28.12.2022 tarihinde yayımlanan 6618 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı sonrası; 30 Eylül 2020 – 30 Haziran 2023 tarihleri arasında vadesiz ve ihbarlı hesaplar ile 6 aya kadar (6 ay dahil) vadeli hesaplar %5, 1 yıla kadar (1 yıl dahil) vadeli hesaplar %3, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar %0 stopaj oranları geçerli olacaktır. Stopaj nihai vergidir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak, ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

 

REPO GELİRİ

 

%15 stopaj var. Stopaj nihai vergilemedir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

%15 stopaj var. Stopaj nihai vergilemedir; ayrıca beyanname verilmez (31.12.2025 tarihine kadar). Ancak ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

(A) VE (B) TİPİ MENKUL KIYMET

YATIRIM FONLARI KATILMA BELGELERİ

ALIM SATIM KAZANCI (Hisse Senedi

Yoğun Fonlar Hariç)

23.12.2020-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilen (değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç)yatırım fonlarından elde edilen gelirler; iki yıldan uzun süre elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelirlerde %0 oranında, diğerlerinde ise %10 stopaj var. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. Sürekli olarak portföyünün en az %51’i BİST’de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan gelirlerde stopaj ve beyan yok (31.12.2025 tarihine kadar).

23.12.2020-30.06.2023 tarihleri arasında iktisap edilen (değişken, karma, eurobond, dış borçlanma, yabancı, serbest fonlar ile unvanında döviz ifadesi geçen yatırım fonları hariç)yatırım fonlarından elde edilen gelirler; iki yıldan uzun süre elde tutulan girişim sermayesi yatırım fonu ve gayrimenkul yatırım fonu katılma paylarından elde edilen gelirlerde %0 oranında, diğerlerinde ise %10 stopaj var. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez. İhtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır. Sürekli olarak portföyünün en az %51’i BİST’de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından sağlanan gelirlerde stopaj ve beyan yok (31.12.2025 tarihine kadar).

HİSSE SENEDİ YOĞUN FONLARIN KATILMA BELGELERİNDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR

Stopaj var; ancak %0. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez

(31.12.2025 tarihine kadar).

Stopaj var; ancak %0. Yıllık beyanname verilmez ya da verilen beyannameye dahil edilmez

(31.12.2025 tarihine kadar).

ALACAK FAİZLERİ

Tamamı beyan edilir. Ancak ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

Tamamı beyan edilir. Ancak ÇVÖ Anlaşmalarının dikkate alınması gerekir.

MENKUL SERMAYE İRATLARININ / MENKUL KIYMET GELİRLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

DAR MÜKELLEF GERÇEK KİŞİLER YÖNÜYLE

2023 YILI GELİRLERİ

2022 YILI GELİRLERİ

VADELİ İŞLEM VE OPSİYON SÖZLEŞMELERİ

%10 stopaj var. Ancak hisse senetleri ve hisse senedi endeksleri üzerine düzenlenenlerde stopaj %0 olarak uygulanır. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı düzenlenenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Ancak hisse senetleri ve hisse senedi endeksleri üzerine düzenlenenlerde stopaj %0 olarak uygulanır. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı düzenlenenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

ARACI KURULUŞ VARANTLARI

Hisse senetleri ve hisse senedi endekslerine dayalı olup BİST’de işlem görenler için %0 stopaj var. Diğerleri için stopaj GVK geçici 67. maddede yazılı genel hükümler çerçevesinde tespit edilir. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı olup BİST’de işlem görenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

Hisse senetleri ve hisse senedi endekslerine dayalı olup BİST’de işlem görenler için %0 stopaj var. Diğerleri için stopaj GVK geçici 67. maddede yazılı genel hükümler çerçevesinde tespit edilir. Yıllık beyanname verilmesi gerekmez. İhtiyari beyanname verilebilir ve ihtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı olup BİST’de işlem görenler için %0, diğerleri için %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

DİĞER SERMAYE PİYASASI ARAÇLARININ ALIM SATIM KAZANCI

%10 stopaj var. Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez; ancak ihtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

%10 stopaj var. Ayrıca beyanname verilmesi gerekmez; ancak ihtiyari beyanname verilebilir. İhtiyari beyan durumunda bu kazançlar için vergi oranı %10 olarak uygulanır (31.12.2025 tarihine kadar).

  • Geçici 67. madde uyarınca yapılması gereken tevkifatlar, kazancı elde edenin tüzel kişiliğinden bağımsız olduğu için gerçek kişilere ilişkin tevkifat uygulaması vakıflar için de geçerli olacaktır. Vakfın, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflardan olması durumunda elde edilen kazançlar üzerinden yapılacak tevkifatlar nihai vergileme olacaktır.
  • TOKİ=Toplu Konut İdaresi, Öİ=Özelleştirme İdaresi

EK: 2 KAZANÇLARIN BEYANINA İLİŞKİN ÖRNEKLER:

Örnek 1:

Bay (S), 2022 yılı içinde üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş olup, ücretlerin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş bulunmaktadır.

 Birinci işverenden alınan ücret

650.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

38.000,-TL 

 Üçüncü işverenden alınan ücret

27.000,-TL 

Birinci işverenden alınan ücret 880.000 TL’nin altında kaldığı için beyan edilmeyecektir. Ayrıca birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2. ve 3. işverenden alınan ücretler toplamı (38.000 + 27.000 =) 65.000,-TL’dir ve bu tutar 70.000,-TL sınırını aşmadığından, 2022 yılında elde edilen toplam 715.000,-TL’lik ücret gelirinin hiç biri beyan edilmeyecektir.

Örnek 2:

Bayan (K)’nin tamamı üzerinden tevkifat yapılmış olan 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir.

 Birinci işverenden alınan ücret

180.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

65.000,-TL 

 İşyeri kira geliri (Brüt)

95.000,-TL 

Bayan (K)’nin birden sonraki işverenden aldığı ücret geliri olan 65.000,-TL, 70.000.- TL’lik beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Bayan (K)’nın işyeri kira geliri ise 2022 yılı için geçerli 70.000,-TL tutarındaki beyan sınırını aştığından mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir.

Örnek 3:

Bay (Z) üç ayrı şirkette yönetim kurulu üyesi olup, 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup ücret gelirlerinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.

 Birinci işverenden alınan ücret

65.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

48.000,-TL 

 Üçüncü işverenden alınan ücret

42.000,-TL 

 Konut kira geliri

65.000,-TL 

Bay (Z), birden fazla işverenden aldığı ücret gelirinin yanı sıra mesken geliri elde etmiştir. Beyanname verilip verilmeyeceği öncelikle ücret gelirleri dikkate alınarak değerlendirilecektir.

Ücret gelirleri ile ilgili olarak birinci işverenden alınan ücret hariç, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretlerin toplamı 70.000,-TL beyan sınırını aştığından, birinci işverenden alınan ücret de dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.

Bay (Z)’nin elde ettiği konut kira geliri bakımından 9.500,-TL tutarındaki istisnanın uygulanıp uygulanmayacağı ise, 2022 yılında elde edilen kira gelirinin istisna haddi üzerinde olması şartıyla, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte, söz konusu yılda elde edilmiş olan (varsa) ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratların gayrisafi tutarları toplamının GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.

Buna göre, Bay (Z)’nin 2022 yılı içerisinde elde ettiği 65.000,-TL’lik mesken kira geliri istisna haddinin üzerinde olup, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağının tespitinde bu tutar da hesaplamaya katılacak ve elde edilen tüm gelir (kazanç ve iratlar) toplamının da 250.000,-TL’yi aşması durumunda istisnadan yararlanılamayacaktır.

Bay (Z)’nin 2022 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamı (65.000 + 48.000 + 42.000 + 65.000 =) 220.000,-TL olup, söz konusu tutar 2022 yılı bakımından GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (250.000,-TL) aşmamaktadır.

Buna göre, Bay (Z)’nin elde ettiği kira geliri için istisna uygulanması mümkün olacak, konut kira gelirinden 9.500,-TL tutarındaki istisna düşüldükten sonra gerçek ya da %15 oranında götürü gider usulüne göre diğer indirimlerin de yapılmasının ardından kalan tutar gayrimenkul sermaye iradı olarak beyan edilecektir.

Örnek 4:

Serbest meslek erbabı Bayan (P)’nin 2022 yılı geliri olarak serbest meslek kazancı yanında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş iki işverenden ücret geliri ile yine tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri bulunmaktadır.

 Serbest meslek kazancı

165.000,-TL 

 Birinci işverenden alınan ücret

85.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

55.000,-TL 

 İşyeri kira geliri (Brüt)

62.000,-TL 

Bayan (P) serbest meslek kazancı nedeniyle her halükarda beyanname verecektir.

Birinci işverenden alınan hariç, ikinci işverenden alınan ücret geliri ise 70.000, TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyannameye dahil edilmeyecektir.

Ücret dışındaki vergiye tabi kazanç (serbest meslek kazancı ile işyeri kira geliri) toplamı 70.000,-TL’lik beyan sınırının aştığından, işyeri kira geliri verilen beyannameye dahil edilecektir.

Örnek 5:

Bayan (D)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, ücret gelirleri ile işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.

 Birinci işverenden alınan ücret

78.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

54.000,-TL 

 Konut kira geliri

37.000,-TL 

 İşyeri kira geliri (Brüt)

68.000,-TL 

Birinci işverenden alınan hariç, ikinci işverenden alınan ücret, 70.000,-TL beyan sınırını aşmadığından ücret gelirleri beyan edilmeyecektir.

Bayan (D)’nin 2022 yılında elde ettiği ücret ve gayrimenkul sermaye iratlarının brüt tutarlarının toplamı (78.000 + 54.000 + 37.000 + 68.000 =) 237.000,- TL olup 250.000,-TL’yi aşmamaktadır. Bu bakımdan, konut kira geliri için 9.500,-TL tutarındaki istisnadan yararlanılabilecektir. Buna göre, konut kira gelirinden 9.500,- TL istisna düşüldükten ve gerçek gider ya da %15 oranında götürü gider usulüne göre diğer indirimler de yapıldıktan sonra kalan tutar beyan edilecektir.

İstisna sonrası konut kira geliri ve işyeri kira geliri toplamı ((37.000 – 9.500) + 68.000 =) 95.500 olup, bu tutar 70.000,- TL beyan haddini aştığından, tevkiata tabi tutulmuş olan işyeri kira geliri de konut kira geliri ile birlikte beyan edilecek; hesaplanan vergiden tevkif yoluyla ödenen vergiler mahsup edilecektir.

Örnek 6:

Bay (M)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, ücret gelirleri ile işyeri kira gelirleri tevkif yoluyla vergilendirilmiştir.

 Birinci işverenden alınan ücret

120.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

74.000,-TL 

 Üçüncü işverenden alınan ücret

48.000,-TL 

 İşyeri kira geliri (Brüt)

64.000,-TL 

 2004 yılında ihraç edilen Hazine Bonosu faiz geliri

165.000,-TL 

01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen hazine bonosu faizleri için GVK’nın 76. maddesi gereğince, 2022 yılı için geçerli indirim oranı; Vergi Usul Kanunu’na göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının (2022 yılı için % 122,93), aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına (2022 yılı için %18,14) bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir. Buna göre, 2022 yılında elde edilen bir kısım menkul sermaye iradının beyanında uygulanacak indirim oranı (%122,93 / %18,14 =) %667,67 olmaktadır. Bu oranlar dikkate alındığında, 2022 yılı gelirlerine uygulanacak olan indirim oranı birden büyük çıkmaktadır. Bu durumda, 2004 yılında ihraç edilmiş Hazine Bonosu faiz geliri, indirim oranının birden büyük olması nedeniyle beyan edilmeyecektir. 

Bay (M)’nin birinci işverenden sonraki ücretlerinin toplamı (74.000 + 48.000 =) 122.000,-TL ise beyan sınırını aştığından, ücret gelirleri beyan edilecektir. Bununla birlikte,  Bay (M)’nin beyana tabi ücretleri dışında kalan tevkifata tabi tutulmuş 64.000 TL tutarındaki işyeri kira geliri beyan sınırının altında kaldığından (başkaca vergiye tabi gelir de bulunmadığından) beyana ilave edilmeyecek olup, ücretler üzerinden tevkif yoluyla ödenmiş vergiler beyan üzerine tahakkuk eden vergiden mahsup edilebilecektir. 

Örnek 7:

Bayan (H), 2022 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş işyeri kira geliri, mevduat faizi ile birlikte konut kira geliri elde etmiştir.

 İşyeri kira geliri (Brüt)

36.000,-TL 

 Konut kira geliri

30.000,-TL 

 Mevduat faizi (Brüt)

195.000,-TL 

Mevduat faizi geliri, GVK’nın geçici 67. maddesine göre beyan dışı olduğundan tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. Mevduat faizi beyana tabi olmamakla birlikte, konut kira geliri için geçerli 9.500,-TL tutarındaki istisnadan yararlanılıp yararlanılmayacağının belirlenmesinde dikkate alınacaktır. Aynı şekilde, beyan edilip edilmediğine bakılmaksızın gayrimenkul sermaye iratlarının brüt tutarları toplamı da konut kira geliri istisnasından yararlanma durumunun belirlenmesinde dikkate alınacaktır.

Buna göre, Bayan (H)’nin 2022 yılında elde ettiği menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının brüt tutarlarının toplamı 261.000,-TL olup, tarifenin üçüncü gelir diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (2022 yılı için 250.000,-TL) aştığından, konut kira geliri için 9.500,-TL tutarındaki istisnadan yararlanılamayacaktır.

Dolayısıyla, 30.000,-TL tutarındaki konut kira gelirinden yapılan gerçek giderler ya da %15 oranında götürü gider indirildikten sonra kalan tutar her halükarda beyan edilecektir. İşyeri kira geliri ise, elde edilen gayrimenkul sermaye iradı toplamı (30.000 + 36.000 =) 66.000,-TL Bayan (H)’nin vergiye tabi gelir toplamı olup, 70.000,-TL beyan sınırını aşmadığından beyannameye dahil edilmeyecektir.

Örnek 8:

Bay (H), 20.08.2004 tarihinde iktisap ettiği Hazine Bonolarından 1.800.000,-TL’lik kısmını 28 Ekim 2022 tarihinde 26.400.000,-TL’ye elden çıkarmış, geriye kalan hazine bonolarından ise 1.930.000,-TL faiz geliri elde etmiştir.

Söz konusu Hazine Bonoları 2002 yılında ihraç edilmiştir. Bay (H), Hazine Bonolarından bir kısmını elden çıkarması dolayısıyla elde ettiği değer artış kazancı için maliyet bedeli endekslemesinden yararlanabilecektir.

 Temmuz 2004 TEFE Endeksi

108,39 

 Eylül 2022 TEFE Endeksi

1865,09 

 Artış Katsayısı (1865,09/108,39=) 

17,21 

 Endekslenmiş Maliyet Bedeli: (1.800.000*17,21 =) 

30.978.000-TL 

 Değer Artış Kazancı: (26.400.000 – 30.978.000 =)  

(4.578.000,-TL) 

Hazine Bonolarının elden çıkarılması nedeniyle 4.578.000,-TL zarar söz konusu olup, bu zararın (varsa) diğer kaynaklardan elde edilen gelirden indirimi de mümkün olmadığından (GVK md.88) beyan edilmeyecektir.

Hazine Bonolarından elde edilen 1.930.000,-TL tutarındaki faiz geliri ise; 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen hazine bonosu faizleri için GVK’nın 76. maddesi gereğince, 2022 yılı gelirlerine uygulanacak olan indirim oranının birden büyük olması nedeniyle beyan edilmeyecektir. 

Örnek 9:

Bay (R)’nin 2022 yılının Temmuz ayında (X) A.Ş.’ne ait hisse senetlerinden elde ettiği brüt kar payı 128.000,- TL’dir. Bayan (K)’nin beyana tabi başka bir geliri bulunmamaktadır. Elde edilen kar payı kurum bünyesinde %10 nispetinde tevkifata tabi tutulmuş olup (tevkif edilen vergi (128.000 x %10=) 12.800,-TL, ele geçen net kar payı ise 115.200,-TL’dir.

Bu durumda, beyanname verilip verilmeyeceğine ilişkin hesaplamada brüt kar payı tutarının yarısı esas alınacaktır. 

Kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olduğundan ve kalan (128.000 x ½ =) 64.000,-TL’lik tutar da 70.000,-TL beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname verilmeyecektir.

Bu durumda, kar dağıtımı sırasında GVK’nın 94. maddesi uyarınca yapılan tevkifat nihai vergi olacaktır.

Örnek 10:

Bayan (A), 2022 takvim yılında (Y) Anonim Şirketine ait hisse senetlerinden 90.000,-TL, (Z) Anonim Şirketine ait hisse senetlerinden ise 150.000,-TL kar payı (brüt) elde etmiştir. Elde edilen kar payı her iki kurum bünyesinde %10 nispetinde tevkifata tabi tutulmuş olup, tevkif edilen vergi toplam 24.000,- TL’dir.

Yapılacak hesaplamada kar payının brüt tutarı esas alınacak olup, mükellefin beyanı aşağıdaki gibi olacaktır:

 Kar Payı Toplam Tutarı (Brüt)

240.000,-TL 

 İstisna Edilen Tutar(240.000 x ½)

120.000,-TL 

 Beyan edilen Tutar

120.000,-TL 

 Hesaplanan Gelir Vergisi

25.900,-TL 

 Mahsup Edilecek Vergi

24.000,-TL 

 Ödenecek Gelir Vergisi

1.900,-TL 

Örnek 11:

(X) Anonim Şirketince 1999 yılında 4325 sayılı Kanun kapsamında elde edilen kazancın 2022 yılında dağıtılması sonucu, şirket ortağı olan Bayan (N) net 270.000,-TL kar payı elde etmiştir. Bayan (N)’nin beyanı gereken başka bir geliri bulunmamaktadır.

Bu kazançlarla ilgili olarak kar dağıtımı aşamasında geçici 62. maddeye göre tevkifat yapılmamıştır. Bu durumda Bayan (N)’nin ödeyeceği gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır;

 Elde edilen kar payının net tutarı

270.000,- TL 

 Kar payının 1/ 9’u (270.000 x 1/9)

30.000,- TL 

 Kar payı brüt tutarı (270.000 + 30.000)

300.000,- TL 

 Beyan edilmeyecek tutar (300.000x ½)

150.000,- TL 

 Beyan edilecek tutar

150.000,- TL 

 Hesaplanan Gelir Vergisi

34.000,- TL 

 Mahsubu Gereken 1/5’lik tutar (150.000/5)

30.000,- TL 

 Ödenecek Gelir Vergisi

4.000,- TL 

 

Örnek 12:

Bay (R), 2022 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 36.000 TL kira geliri, ortağı olduğu anonim şirketten 2021 yılı karının dağıtımı dolayısıyla tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 180.000,-TL (brüt) kar payı elde etmiştir.

 Konut kira geliri

36.000,-TL 

 Kar payı (brüt)

180.000,-TL 

Bay (R)’nin ortağı olduğu anonim şirketten elde ettiği kar payının yarısı (180.000/2= 90.000,-TL) gelir vergisinden istisna olup beyan edilmeyecektir. Kar payının istisna sonrası kalan yarısı ile konut kira geliri toplamı, 70.000,-TL’lik beyan sınırını aştığından söz konusu 90.000,-TL’nin tamamı beyan edilecektir.

Anonim şirketlerden elde edilen kar payının yarısı GVK’nın 22. maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da, mesken kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik değerlendirmede kar payının tamamı dikkate alınacaktır. Buna göre, elde edilen gelir toplamının, (180.000 + 36.000 = 216.000,TL) 2022 yılı bakımından GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (250.000,-TL) aşmaması nedeniyle, 36.000,-TL’lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması mümkündür. Konut kira gelirine istisna uygulaması sonrasında kalan tutara gerçek veya götürü gider tatbik edilmesiyle ulaşılan tutar beyan edilecektir.

Yukarıda belirtilen kar payı ve kira gelirinin beyanı dolayısıyla hesaplanacak vergiden kar payı üzerinden kaynakta kesinti yoluyla ödenen tutarın tamamı mahsup edilecek, mahsup edilemeyen tutar iade alınacaktır.

Örnek 13:

Bayan (U), 2022 yılında, konut olarak kiraya verdiği dairesinden 120.000,-TL kira geliri, birinci işverenden 38.000,-TL, ikinci işverenden 62.000,-TL (brüt) ücret geliri ve 3 yıl önce aldığı gayrimenkulün satışından kaynaklı 140.000,-TL değer artışı kazancı elde etmiştir. Ücret gelirlerinin tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.

 Konut kira geliri

120.000,-TL 

 Birinci işverenden alınan ücret

38.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

62.000,-TL 

 Gayrimenkul satış kazancı

140.000,-TL 

Bayan (U)’nun birden sonraki işverenden aldığı ücret geliri olan 62.000,-TL, beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir.

Gayrimenkul satışından elde edilen kazanç ise, söz konusu gayrimenkul iktisap tarihinden itibaren 5 yıldan önce satıldığından değer artışı kazancı olarak vergiye tabidir. Gayrimenkulün satılmasından elde edilen 140.000,-TL tutarındaki kazancın 25.000,-TL’lik kısmı için istisna uygulanacak ve geriye kalan 115.000,-TL değer artış kazancı olarak beyan edilecektir.

Gayrimenkul satışından elde edilen değer artışı kazancının 25.000,-TL’si GVK’nın mükerrer 80. maddesine göre gelir vergisinden istisna olsa da, konut kira gelirine istisna uygulanıp uygulanmayacağına yönelik değerlendirmede değer artış kazancının tamamı dikkate alınacaktır.

Buna göre, elde edilen gelir toplamının, (120.000 + 38.000 + 62.000 + 140.000 = 360.000,-TL) 2022 yılı bakımından GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (250.000 TL) aşması nedeniyle, 120.000,-TL’lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanması söz konusu olmayacaktır. Konut kira gelirine gerçek veya götürü gider tatbik edildikten sonra kalan tutar beyan edilecektir.

Örnek 14:

Kamu kurumunda aylık brüt 10.500,-TL maaşla çalışan Bay (V), 01.07.2022 tarihinde emekli olup, 180.000,-TL emekli ikramiyesi almış ve kendisine 6.500,-TL emekli aylığı bağlanmıştır. Ayrıca 2022 yılında, konut olarak kiraya verdiği apartman dairesinden 42.000,-TL kira geliri elde etmiştir.

 Aylık brüt maaş (6 ay için (6 * 10.500 = 63.000 TL )

63.000,-TL 

 Emekli ikramiyesi

180.000,-TL 

 Emekli aylığı (6 ay için (6 * 6.500 = 39.000 TL )

39.000,-TL 

 Konut kira geliri

42.000,-TL 

Bay (V)’nin Ocak-Haziran/2022 döneminde kamu kurumundan aldığı aylık 63.000,-TL tutarındaki brüt ücret tevkif suretiyle vergilendirildiğinden, tek işverenden alınan söz konusu ücret beyan edilmeyecektir. Bay (V)’ye bağlanan aylık 6.500,- TL tutarındaki emekli aylığı GVK’nın 23/11. maddesi uyarınca, 180.000,-TL tutarındaki emekli ikramiyesi ise GVK’nın 25/3. maddesi uyarınca gelir vergisinden istisna olup beyana tabi değildir.

Bay (V)’nin elde ettiği kira geliri bakımından istisna uygulanıp uygulanmayacağı, beyan edilip edilmeyeceklerine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği (varsa) ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamının GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı aşıp aşmadığına bakılarak tespit olunacaktır.

Bay (V)’nin 2022 yılı içerisinde elde ettiği gelir toplamının (63.000 + 180.000 + 39.000 + 42.000 = 324.000,-TL), 2022 yılı bakımından GVK’nın 103. maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için belirlenen tutarı (250.000,-TL) aşması nedeniyle, 42.000,-TL’lik konut kira geliri bakımından istisna uygulanmayacaktır. Konut kira gelirine gerçek veya götürü gider tatbik edildikten sonra kalan tutar beyan edilecektir.

Örnek 15:

Bayan (Ç)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibi olup, 2022 yılında 320.000,- TL tutarında eğitim ve sağlık harcaması yapmıştır.

 Birinci işverenden alınan ücret

150.000,-TL 

 İkinci işverenden alınan ücret

120.000,-TL 

 İşyeri kira geliri

1.200.000,-TL 

Bayan (Ç)’nin 2022 yılında elde ettiği ücret ve gayrimenkul sermaye iratlarının brüt tutarlarının toplamı (150.000 + 120.000 + 1.200.000 )= 1.470.000,- TL’dir. Ancak gayrimenkul sermaye iradından götürü gider yönteminin tercih edildiği varsayımıyla, %15 oranında götürü gider indirimi yapıldıktan sonra kalan tutar 1.020.000,00 TL beyan edilecektir. Ayrıca birden sonraki işverenlerden alınan tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler toplamının 70.000,-TL’yi aşması durumunda ise ücret gelirlerinin tamamı toplanarak beyan edilecektir. Dolayısıyla beyan edilecek gelir (150.000 + 120.000 + 1.020.000 ) = 1.290.000,- TL olacaktır.

Eğitim ve sağlık harcamaları beyan edilen gelirin %10’unu aşmaması şartıyla beyan edilen gelirden indirilebilecektir. Dolayısıyla Bayan (Ç) tarafından indirilebilecek eğitim ve sağlık harcaması (1.290.000 * 0,10 ) = 129.000,- TL ile sınırlıdır. 

Buna göre, (1.290.000 – 129.000 =)1.161.000,- TL üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi aşağıdaki gibi olmalıdır. (Ücret gelirleri için uygulanacak gelir vergisi tarifesi ile diğer gelirler için uygulanacak olan vergi tarifesinin birbirinden farklı olması nedeniyle vergi matrahı belirlendikten sonra hesaplama aşağıdaki tabloda gösterilen hesaplamanın yapılması gerekmektedir.)

 Ücret Dışı Gelir Vergisi Tarifesi İle Hesaplanan Vergi

400.300,00

 170.000 TL’yi Aşan Vergiye Tabi Gelirin (Matrah), Beyan Edilen Ücret Gelirine Tekabül Eden Kısmı (1.161.000-170.00=991.000)*%21  (Max.:80.000,00-TL’si dikkate alınır)

208.110,00

 Beyan Edilen Ücret Geliri Dolayısıyla Eksik Hesaplanacak Gelir Vergisi

 (250.000-170.000=80.000)*%8

6.400,00

 Hesaplanan Vergi

393.900,00

 (400.300,00 – 6.400,00 =)

 

* Beyan Edilen Ücret Gelirinin Beyan Edilen Toplam Gelir İçindeki Oranı: Ücret Geliri/Beyana Konu Toplam Gelir= 270.000/1.290.000= %21

**İşyeri Kira Geliri/Toplam Gelir=1.020.00.000/1.290.000= %79

Hesaplanan bu gelir vergisinden ücretler ve GMSİ nedeniyle stopaj suretiyle ödenen vergiler mahsup edildikten sonra kalan kısım ödenecektir.

Dosyalar